Home » Postgeschiedenis » Poststempels » De postgeschiedenis en poststempels van Vogelenzang

De postgeschiedenis en poststempels van Vogelenzang


De postgeschiedenis en poststempels van Vogelenzang






Samenstelling:
Ton Dietz, met inbreng van Hans Apswoude, Dik de Geus en
internetbronnen, waaronder de online toegankelijke informatie van de
Nederlandse Academie voor Filatelie (Po&Po).

Opzet

Inleiding

“Vogelenzang is een dorp in de
gemeente Bloemendaal… Het dorp had in 2013 een bevolking van 2228
inwoners. Het dorp ligt op een strandwal op één kilometer van de
Amsterdamse Waterleidingduinen. Van oudsher leefde de bevolking hier
van de bloembollenteelt. Vogelenzang ligt aan de noordelijke rand van
de Duin- en Bollenstreek”.

Bron: Wikipedia:
“Sinds 9 maart 2013 heeft Vogelenzang een dorpsvlag. De vlag heeft
de kleuren van de Vlag van Noord-Holland en van de Vlag van
Bloemendaal. De 3 vogeltjes staan op een wapen op het doopvont in de
Onze-Lieve-Vrouw ten Hemelopnemingkerk”.

“Het gebied van
Vogelenzang was vroeger onderdeel van Den Hout, het grote bos dat
zich tot ver in de middeleeuwen tussen Alkmaar en Leiden uitstrekte.
In dit bos, gelegen in [het gebied] achter de Noordzee duinen,
jaagden de heren van Brederode, de latere graven van Holland. In de
13e eeuw wordt er een jachtslot ’t Huys te Vogelesang gesticht door
graaf Floris V van Holland. Van dit slot zijn in de bodem enkele
resten teruggevonden. Rondom de buitenplaats Teylingerbosch nabij
Huis te Vogelenzang zijn de contouren van de oude slotgracht nog
zichtbaar in het landschap. Het huidige Huis te Vogelenzang is een
17e-eeuwse opvolger van het jachtslot”.
Wikipedia

“Station Vogelenzang-Bennebroek is een voormalig spoorwegstation in
Vogelenzang, gelegen aan de Oude Lijn, de spoorlijn Haarlem – Leiden
Centraal. Het station ligt tussen Heemstede-Aerdenhout en Hillegom.
Station Vogelenzang-Bennebroek werd geopend in 1842. Het huidige
stationsgebouw is ontworpen door Dirk Margadant en stamt uit 1880. In
1944 werd het station buiten gebruik gesteld”.
Wikipedia

Bron: Wikipedia

Poststempels Vogelenzang

Volgens PEP (Postmerken en
Postinrichting Deel 1 – tot 1871; p. 317, uitgegeven in 2006) had
Vogelenzang vanaf 1851 een hulppostkantoor. Op p. 372 staat daarover
dat het kantoornummer 6331 was en dat er van 1851 tot 1853 een
langstempel met schreefletters is gebruikt van VOGELENZANG, in zwart
(type 49), en in 1851-1852 een halve cirkel stempel van HAARLEM met
schreefletters en recht jaartal, in zwart (type 55).

In 1851 werd een stempel
geïntroduceerd voor gebruik in de hulppostkantoren Vogelenzang en
Zandpoort (het latere Santpoort). Korteweg (1957, p. 168) duidt dit
stempel aan als type 66a, halve cirkel en hij geeft de volgende
illustratie ervan:

Verzameling David Haug. Voor- en
achterzijde. Brief van Vogelenzang naar Loosduinen, 12 febr. 1866 –
vanaf Station Vogelenzang met halve cirkelstempel HAARLEM (matige
afdruk) – geschreven de porto 10 ct. Afzender op achterklep
Barnaart. En poststempel in rood ’’s-Gravenhage 12 2 1866.

Volgens Kortweg (1957, p. 280) is er
tussen 1880 en 1883 “irregulair briefvervoer langs de spoorwegen”,
waarbij stempels van spoorwegmaatschappijen als stationsstempels
werden gebruikt (in groen).

Daarbij werd aangetekend dat dit stempel alleen op zegel bekend is.

Vogelenzang-Station, kleinrondstempel

“VOGELENZANG STN: Een kleinrond
dagtekeningstempel werd toegezonden op 7 september 1885. Een afdruk
is in het stempelboek van De Munt opgenomen met de datum 12 februari
1885. Het grootrondstempel werd op 5 januari 1898 in gebruik
genomen”.

Bron: Nederlandse Academie voor Filatelie

VOGELENZANG STN: In het
kleinrondstempel van VOGELENZANG STN werden hulppostkantoor
uurkarakters gebruikt. Het kleinrondstempel werd op 7 september 1885
verstrekt aan de brievengaarder te Bennebroek. Vogelenzang behoorde
tot het ressort van het postkantoor Haarlem. Het postkantoor Haarlem
gebruikte nummerstempel 46. Afdrukken van de combinatie van dit
nummerstempel met het kleinrondstempel VOGELENZANG STN zijn niet
bekend”.

Bron: Nederlandse Academie voor Filatelie


Bron: eBay:
“Nederland Kleinrondstempel VOGELENZANG-STN op [NVPH] nummer 31”. 11 mei 1892.

Bron: eBay:
“Netherlands KleinrondCANC Vogelenzang-Stn NVPH 33”. 11 november 1896.

Bron: eBay.
Briefkaart van Vogelenzang-Station met kleinrondstempel 2 januari
1896 naar Berlijn. Briefkaartwaarde 5 cent, met afbeelding identiek aan NVPH 19.

Bron: eBay:
“NVPH 35 GESTEMPELD KLEINROND VOGELENZANG STN”. 8 april 1898.

Vogelzang-Station Grootrondstempel

Verdere informatie van Po&Po:

Bron: Plaatsengids
: “Het postkantoor bij Station Vogelenzang-Bennebroek kreeg in 1898
een (grootrond)stempel met de naam Vogelzang-Station. In 1910 kreeg
het postkantoor een nieuw (langebalk)stempel, met de spelling
Vogelenzang, die de stempels vóór 1898 ook al hadden.”

Vellinga type 111 voor Vogelzang-Station Grootrondstempel.

Bron: Plaatsengids
: “Ansichtkaart uit 1899 van Frankrijk naar ‘mademoiselle A. van
Lennep’ wonende op buitenplaats Leyduin in Vogelenzang. Als
aankomststempel is het dan net een dik jaar bestaande
grootrondstempel Vogelzang-Station geplaatst. (collectie Hans
Kremer)”.

Bron: Delcampe
Grootrond Vogelzang Station op NVPH 35. Datum onduidelijk.

Verzameling Dik de Geus. Briefkaart
van Amsterdam naar Bennebroek met aankomststempel VOGELZANG-STATION,
16 december 1899. Briefkaartwaarde 2 ½ cent, identiek aan NVPH 55.

Bron: Delcampe.
Briefkaart van Haarlem naar Bennebroek met aankomststempel grootrond
Vogelenzang-Station 1 september 1904. NVPH 55.

Bron: eBay.
Aankomststempel Vogelzang-Station 9 januari 1907.

Vogelenzang Grootrondstempel

Wederom Po&Po:

“VOGELENZANG:
Dienstorder No 638 van 24 november 1904: Met ingang van 16 December
e.k. wordt een hulpkantoor der posterijen gevestigd te Vogelenzang,
hetwelk zal ressorteren onder het postkantoor te Heemstede. Het
hulpkantoor wordt in verbinding gesteld met de treinen 319 H, VIII,
A, C en E te station Vogelenzang; op Zon- en feestdagen alleen met de
treinen 319 H en A. Met karakters werd op 12 december 1904 een
grootrondstempel verstrekt en op 16 december 1904 in gebruik
genomen”.
Nederlandse Academie voor Filatelie

Bron: PostHistorie:
“Kleinrondstempel Biezelinge – Nieuwdorp – Vogelenzang 1908.
Biezelinge – Nieuwdorp – Vogelenzang 9.6.1908”. Grootrondstempel
Vogelenzang 10 juni 1908. NVPH 51.

Bron: PostHistorie:
“Grootrondstempel Bennebroek 1908. Bennebroek – Vogelenzang
1.9.1908 …” . Aankomststempel Vogelenzang grootrond. NVPH 51.

Bron: PostHistorie:
“Kleinrondstempel Biezelinge 1909. Biezelinge – Vogelenzang
22.1.1909”. Grootrondstempel bij aankomst in Vogelenzang 23 januari 1909. NVPH 55.

Bron: eBay.
Grootrondstempel Vogelenzang 25 mei 1908. NVPH 57.

Vogelenzang: Typenraderstempel Lange Balk

“Het langebalkstempel werd toegezonden op 13 oktober 1910”.

Informatie:
Nederlandse Academie voor Filatelie

VOGELENZANG***: LBPK 1797 Opgeleverd
door De Munt in oktober 1910. Het stempel, met Romeinse maandcijfers,
werd toegezonden op 13 oktober 1910. a. Eerste gebruiksperiode van 14
oktober 1910 tot .. 1939 (12-uurs karakters). b. Tweede
gebruiksperiode vanaf .. 1939 en was eind 1979 nog in gebruik
(24-uurs karakters).

Bron: Plaatsengids
: “In 1910 komt er weer een nieuw stempel, nu met spelling
Vogelenzang, als vanouds. De LVVA (www.lvva.eu) meldt overigens dat
al vanaf 1904 aantekenstrookjes bekend zijn met deze spelling. (©
Cees Janssen / Nederlandse Academie voor Filatelie”.

Bron: eBay:
“Pakketkaart Adreskaart 24 okt 1922 Vogelenzang *** (langebalk)
naar Basel”. Langebalkstempel. NVPH 71 en 77, beide uit 1899.

Bron: Delcampe
. Briefkaart van Vogelenzang naar Haarlem, 30 XII 1927 met
briefkaartwaarde 5 cent, identiek aan NVPH 177.

“VOGELENZANG (Deken Zondaglaan 55)
Status 2007: Servicepunt (adres in 2016: CoopCompact) VOGELENZANG
***: Het langebalkstempel was na eind 1979 nog in gebruik”.

Bron: Nederlandse Academie voor Filatelie

Vogelenzang tijdens de Wereld Jamboree Scouting 1937


Bron: ScoutWiki Network

Bron: eBay:
“Netherlands Poster Stamp – Boy Scouts – World Jamboree 1937 (Bloemendaal)”.

Bron: Zeelandnet People Server.


Bron: Delcampe.
Speciale ansichtkaart en speciaal poststempel t.g.v. de Wereld Jamboree in Bloemendaal-Vogelenzang, 1937 NVPH 177 uit 1926.

Verzameling Hans Apswoude. Reclame van de Nederlandsche Postzegelcentrale (stand
14 op de Wereldjamboree 1937), met speciaal vignet en speciaal
poststempel (nr. 4) op de Jamboreepostzegels NVPH 293-295, 31 VII 1937.

Informatie van:
ScoutWiki Network

De Wereldjamboree van 1937 was de
vijfde keer dat de Wereldjamboree gehouden werd en vond in het
Nederlandse Vogelenzang plaats. Het terrein groeide uit tot een
Jamboreestad met 28750 verkenners en leiders uit 54 landen (alleen
jongens, geen welpen). Voor de Nederlandse scouting was dit een
enorme opsteker. Veel groepen waren nog jong, kenden alleen hun eigen
groepje en moesten in hun dorp opboksen tegen een negatieve stemming
("padvinderij, opschepperij"). Ook wist men niet veel van
buiten het dorp, er was geen tv en vrijwel niemand kwam in het
buitenland. En daar liepen ze dan opeens tussen tienduizenden andere
(top)verkenners uit de meest exotische landen, terwijl heel Nederland
het Jamboreeliedje meezong.

Bron: ScoutWiki Network
: “Vogelvlucht van het jamboreeterrein in Vogelenzang uit een
Franse krant van 14 Augustus 1937”.

Op het treinstation Vogelenzang, dat
met extra perrons flink was vergroot, arriveerden de eerste dag
zeventig treinen. De groepen marcheerden door de Bekslaan, onder de
gepionierde toegangspoorten, naar het kampeerterrein. Er werd
gekampeerd langs de duinen en bossen op de weilanden van het
adellijke landgoed "Huis te Vogelenzang". Omdat er veel
meer deelnemers hadden ingeschreven dan er plaats was, kampeerden de
Nederlandse groepen in het nabijgelegen bos Woestduin op de
paardenrenbaan. De verkenners uit Nederlandsch-Indië hadden een
grote partij bamboe meegenomen. Daarmee maakten ze de Pendopo. Dit
gebouw behuisde een tentoonstelling van Indische gebruiksvoorwerpen.
"Een koloniaal museum in het klein", schreef een krant
erover.

Koningin Wilhelmina opende met
Baden-Powell het kamp. Het duurde ruim anderhalf uur voordat het
defilé van alle deelnemers voorbij was getrokken. Tot slot werd er
een kolossale rally gehouden waarbij de volledige jamboree-bevolking
over de volle arenabreedte op de eretribune afstormde om vlak
daarvoor te stoppen. Ook Prins Bernhard kwam en werd onmiddellijk
door de Zweedse contingentsleider, prins Gustaaf Adolf, enthousiast
gemaakt voor het verkennen. Ze keken onder meer naar een show van
vijfduizend welpen, die een dag op bezoek waren.

Bron: ScoutWiki Network:
“overzichtskaart van het terrein”.

Langs de Bekslaan lagen de arena, de
tentoonstelling, de markt en het theater, waar voorstellingen door
deelnemende landen werden gegeven. Ook konden de deelnemers meedoen
aan toeristische tochten en gingen naar het strand. De Zeeverkenners
voeren via de Ringvaart naar de Kaag waar voor hen een aparte dag
werd gehouden, waar ook Baden-Powell op bezoek kwam.

Een hoogtepunt was het afsluitend
grote kampvuur, in een duinpan waar meer dan twintigduizend
verkenners zich verzamelden. De avond kon helemaal niet stuk toen
Prinses Juliana verscheen:

"En daar komen prins Bernhard
en Prinses Juliana de kampvuurplaats binnen stappen! Het enthousiasme
tart elke beschrijving. Alles vliegt omhoog en minutenlang is het een
donderend gejuich. Tot de Tsjechen, die op het podium stonden, het
Wilhelmus beginnen te spelen. Dan bedaart het rumoer en alles zingt
mee. We gaan weer zitten. Ook Prins en Prinses zitten heel gezellig
vooraan tussen de anderen in het zand" (logboek Katwijkse
Schipper)

"Veel yells – maar goede – en
veel zingen. Bij het "Faria, faria" begint de grote
padvinderszee te deinen, heen en weer. En ook de hoge gasten zie ik
onder het wiegen door, arm in arm heen en weer bewegen. Toch
verdraaid aardig, dat iedereen zo mee doet. De Syriërs komen op met
hun Oosterse krijgsdansen. De Schotten laten hun doedelzakken weer
eens horen. De Fransen zijn razend vlug in gymnastische oefeningen
… Tenslotte de Indianen, die na de gewone Indiaanse dansen een
prachtige dans uitvoeren, de Eagle-dance waarbij het gevecht tussen
twee arenden uitgebeeld wordt. Gewoonweg enorm! De duizenden
toeschouwers zitten met de grootste aandacht de bewegingen te volgen.
Eindelijk liggen de twee arenden dood op de grond. Een geweldig
applaus breekt los.."

Aan het slot haalt de kampvuurleider
een stuk hout uit het kampvuur, waarmee het eerste grote kampvuur op
de volgende Jamboree over vier jaar zou worden ontstoken.

Op deze Jamboree nam Lord
Baden-Powell afscheid van Scouting, tijdens de sluiting met weer een
typisch Scouting-spectakel:

"In plaats van de arena weer
uit te marcheren, beginnen we in een grote spiraal al dichter en
dichter in elkaar te draaien. Steeds meer padvinders marcheren de
arena binnen en steeds compacter wordt de cirkelende padvindersmassa.
Totdat eindelijk op deze wijze alle deelnemers geschaard staan rondom
een grote raadrots.Ik sta er vlak bij. Door een haag van verkenners
nadert Baden-Powell, gevolgd door alle contingentleiders, de
raadrots. Hij bestijgt die, en heel gemoedelijk, met een hand in zijn
zak, begint hij ons toe te spreken. Jammer genoeg kan ik er maar weer
enkele gedeelten van volgen. Maar aan zijn gezicht en aan de grote
aandacht van de luisterenden kan ik merken, dat het een ernstige en
ontroerende redevoering is. Dan gaat de Chief een copie van de
Jakobsstaf, het Jamboree-embleem, uitreiken aan alle
contingentleiders en telkens gaat er een gejuich op onder de jongens
van het betreffende contingent. Daarna nog enkele woorden van de
grijze Chief en de Jamboree is officieel gesloten" .

Baden-Powell wees op de betekenis de
staf: het is het éénarmige kruis, dat voor alle christenen de weg
wijst. Het meerarmige kruis van de Jakobsstaf richt zich tot alle
godsdiensten. De Jakobsstaf heeft 10 punten, evenveel als de
padvinderswet.

"De tijd is voor mij gekomen om
jullie vaarwel te zeggen. Ik wens jullie een gelukkig leven toe. Je
weet dat velen onzer elkaar nooit meer zullen ontmoeten op deze
wereld. Ik ben in mijn eenentachtigste jaar en aan het einde van mijn
leven. De meesten van jullie staan nog aan het begin en ik hoop dat
jullie leven gelukkig en vol succes zal zijn…. Good-bye and God
bless you all!"

Zo eindigde Lord Baden-Powell deze historische jamboree”.

Verzameling Hans Apswoude.
Informatie over de ‘statistieken’ van de jamboree, waaronder die
van het postkantoor!

Ook de website
Librariana
bevat heel veel informatie over de Jamboree.

Nederland gaf een speciale serie postzegels uit, waarvan hier de eerstedag enveloppe wordt getoond.

Bron: eBay:
“Prachtige FDC uit 1937! NVPH 293 – 295 Boy Scout Jamboree
Vogelenzang”. NVPH 293-295. 1 IV 1937. Met kortebalkstempel Enkhuizen-2.

Er werd ook een speciaal stempel en een speciaal aantekenstrookje aangemaakt.


Bron: Onbekend
(poststempels Nederlandse Academie voor Filatelie).

Bron: Delcampe.
Speciaal jamboree stempel (met nr. 3) met de jamboree postzegels uit 1937 (NVPH 293-295).

Bron: Onbekend

“BLOEMENDAAL-VOGELENZANG Wereld Jamboree 1937 1

Mededeling in het Nederlandsch
Maandblad voor Philatelie van augustus 1937: Ter gelegenheid van de
te houden internationale padvindersbijeenkomst, genaamd
"Wereldjamboree 1937", zal van 19 Juli t.m. 14 Augustus
a.s. op het kampterrein te Vogelenzang een tijdelijk bijpostkantoor
zijn gevestigd. De correspondentie welke in de aldaar te plaatsen
brievenbussen wordt bezorgd, zal van een afdruk van een bijzonderen
stempel worden voorzien.

Wij danken den heer Kirchner
vriendelijk voor toezending van dezen stempel, een cirkel, die de
beginletters der 4 windstreken verbindt. Tusschen de W en N staat
BLOEMENDAAL, tusschen N en O VOGELENZANG, tusschen W en Z WERELD, en
tusschen Zen O JAMBOREE. Binnen den cirkel het padvindersembleem
tusschen 2 vijfstralige sterren, daaronder NEDERLAND, vervolgens de
datum, b.v. 27.Vll.17 / MCMXXXVll, en onderin het stempelnummer.

Wij zagen tot nu toe 1 228 TBBS 0305
Stempel Nr. 1, Afdruk in zwart VDW 197a Het stempel werd toegezonden
op 13 juli 1937. TBBS 0306 Stempel Nr. 2, Afdruk in zwart VDW 197b
TBBS 0307 Stempel Nr. 3, Afdruk in zwart VDW 197c TBBS 0308 Stempel
Nr. 4, Afdruk in zwart VDW 197d Gebruiksperiode van maandag 19 juli
1937 tot en met dinsdag 17 augustus 1937”.

Bron: eBay:
“NETHERLANDS 1937 FOTO PPC –SPEC PM -WORLD JAMBORE BLOEMENDAAL
F/VF”. NVPH 293, met speciaal stempel (nr. 3).


Bron: Delcampe. NVPH 293, met speciaal stempel nr. 4.


Bron: Delcampe. NVPH 174 uit 1927 met speciaal stempel nr. 4.


Bron: Delcampe. NVPH 174 uit 1927 met speciaal stempel nr. 4.


Bron: Delcampe. NVPH 174 uit 1927 met speciaal stempel nr. 4.


Bron: Delcampe. NVPH 293, met speciaal stempel nr. 4


Bron: Delcampe. Wereldjamboree, 1937, Hongaren. Met speciale jamboreepostzegel NVPH
293 uit 1937 en speciaal poststempel.


Bron: Delcampe. NVPH 293, met speciaal stempel nr. 4.

Bron: eBay:
“6c JAMBOREE BLOEMENDAAL VOGELENZANG WERELDJAMBOREE 10.VIII.1937”.
NVPH 294, met speciaal stempel nr. 3.

Bron: eBay:
“JAMBOREE SF VOGELENZANG 4.VIII.1938(JAMBOREE Stempel) EXPRESSE DEN
HAAG”. NVPH 293-295, met speciaal stempel.

Bron: PostHistorie:
“Bloemendaal 1937 – Wereld Jamboree – vd. Wart 197 foutieve datum.
Bloemendaal / Vogelenzang 9.7.1937 . Foutieve stempeldatum 9 juli
1937. World Jamboree van 18.7 t/m 17.8 1937. Openingsdag 30.7.1937”.
NVPH 296-299 (zomerzegels uit 1937) met speciaal stempel nr. 3.

Verzameling Reinoud Bruntink.
Speciaal stempel Bloemendaal-Vogelenzang Wereldjamboree nr. 3 op
briefkaart met postwaarde 2 cent.

Bron: eBay:
“6c VETH EF WERELD JAMBOREE BLOEMENDAAL VOGELENZANG
3.VIII.MCMXXXVII”. NVPH 178 uit 1926 met speciaal stempel nr. 4.

Bron: eBay:
“LUCHTPOSTCONGRES ‘PHILAVIA’ 31.JULI.1937 -> VOGELENZANG
WERELD-JAMBOREE”. NVPH 293 uit 1937 met speciaal stempel nr. 3.

Bron: Delcampe
Wereld Jamboree stempels (nr. 4) op NVPH 170 uit 1927, 172 uit 1935
en 175 uit 1927.

Bron: Delcampe. Speciaal Jamboree stempel (nr. 40 op NVPH 177 uit 1926, 170 uit 1927, en 293 uit 1937.

Ook Nederlands Indië gaf in 1937 twee postzegels uit ter gelegenheid van de Wereld Jamboree Scouting
in Vogelenzang.

Bron: eBay.
Jamboree zegels Nederlands Indië NVPH
226-227. Uitgegeven van 1 mei tot en met 9 juni 1937 met toeslag ten
bate van de Ned. Indische Padvindersbond (NVPH 2008, p. 495).


Bron: Delcampe. Wereldjamboree, 1937, ‘Indisch kamp’. NVPH 174 uit 1927, speciaal stempel nr. 4.

PostNL in Vogelenzang

Het servicepunt van PostNL in Vogelenzang bevindt zich in de Coop Compact
aan de Deken Zondaglaan 55. Daar is ook een postbus. Een andere
postbus bevindt zich aan de Leidsevaart (bij nr. 34B). Het
postkantoor vóór die tijd bevond zich in de Graaf Florislaan en werd gerund door de
familie De Jong (informatie Hans Apswoude.

Persoonlijke postzegel Vogelenzang

Bron: eBay:
“Nederland persoonlijke postzegel kerk Vogelenzang gestempeld”.

Voetnoot

versie 13-12-2019