Home » Postgeschiedenis » De particuliere postbedrijven » Stadspost, deel 1

Stadspost, deel 1


stadspost haarlem 1




De
particuliere postbedrijven in Haarlem en omgeving

Ton Dietz, in samenwerking met de Studiegroep Particuliere Postbezorging
(SPP), en met een bijzonder woord van dank aan Dick Witteveen. Ook
met dank aan OHvZ bestuurslid Dik de Geus. November 2018.

Zie voor de overige Stadsposten in Haarlem: Stadspost in Haarlem deel 2:
De ‘stadspost Haarlem’, 1982-2003.

INLEIDING

In Nederland is de postbezorging lange tijd een monopolie geweest van de
staats-postorganisatie, de PTT. In 1969/1970 kwamen er plotseling
allerlei particuliere postbedrijven, in weerwil van dit officiële
staatsmonopolie 1).
Ook Haarlem was er vroeg bij en de SPP, de vereniging van
filatelisten die gespecialiseerd zijn in particuliere postbezorging,
ook wel ‘stadsposten’ genoemd, onderscheidt voor Haarlem acht
verschillende bij de Kamer van Koophandel geregistreerde particuliere
postondernemingen, sommigen met postzegels en poststempels, anderen
met alleen poststempels. De SPP onderscheidt daarnaast ook drie
andere private postorganisaties, die wel postzegels hebben
uitgegeven, maar waarvan niet duidelijk is of ze ooit echt brieven of
briefkaarten hebben besteld (de zogenaamde 0-categorie in de
catalogus van de SPP). Daarnaast is Haarlem onderdeel of onderdeel
geweest van landelijk opererende particuliere post- en
pakketdiensten, die opkwamen nadat het staatsmonopolie verviel en ook
de PTT uiteindelijk een particulier bedrijf werd, eerst als TPG, toen
als onderdeel van TNTPost, en nu –vanaf 2011- onder de naam PostNL.

De SPP onderscheidt de volgende stadspostdiensten in en rond Haarlem:

Daarnaast zijn in ieder geval de volgende particuliere postdiensten actief
geweest in Haarlem:

  • Paspost, in ieder geval 2001-2010, zie 12

  • Businesspost Kennemerland, in ieder geval in 2017, zie 13

  • Selektmail Nederland, in ieder geval in 2010, zie 14

  • Postmedia, in ieder geval in 2018 , zie 15

  • Sandd, al lang, vanaf 2017 ook met eigen postzegels, zie 16.

  • Bovendien is er in Halfweg een kerkpostdienst actief geweest in 2003 (zie 17)

  • en in de Haarlemmermeer (waarschijnlijk ook met bezorging in Zuid
    Kennemerland) tussen 1985 en 1992 een postdienst met de naam Eurokoerier (zie 18).

Wij behandelen deze postdiensten hier in volgorde van ontstaan en
gebruiken mede de informatie ter beschikking gesteld door de S.P.P.

1 EERSTE
HAARLEMSE PARTICULIERE BESTELDIENST: 1969-1970

In augustus 1969 startte de heer Th. Hessling aan het Marianne
Philipsplantsoen 6 in Haarlem een postdienst onder de naam Eerste
Haarlemse Particuliere Besteldienst (SPP: Haarlem I).
“Hessling Stadspost Haarlem” gaf op 5 december 1970 een serie uit met vier
postzegels en een FDC. Er is een handstempel bekend in zwart en
blauw. Eind 1970 is de heer Hessling weer gestopt met zijn
postdienst.

Verzameling Ton Dietz , SPP catalogus Haarlem 1 nrs 1-4.

(afbeelding: SPP)

(afbeelding: SPP)

2 STADSPOST
HAARLEM, 1970

Administratiezegels 1 januari 1970 (SPP: Haarlem 0 (2). Gebruikt (?) door een twintigtal
samenwerkende postzegelhandelaren, gevestigd in diverse plaatsen.

(Afbeelding: SPP)

SPP: Deze simpele tekstzegels met opschrift Stadspost Haarlem zullen zeker
niet vervaardigd zijn voor filatelistische doeleinden dus moet er een
andere reden zijn geweest om ze uit te geven. De postzegels zouden
bedoeld zijn geweest op correspondentie tussen de samenwerkende
bedrijven en op de post die naar hun abonnementhouders werd
verstuurd. Bewijsstukken ontbreken. Gevolgd door een serie ‘dieren’,
op 6 november 1970.

Verzameling
Ton Dietz, SPP catalogus Haarlem 0 (2) nrs 1-3.

Verzameling
Ton Dietz, SPP catalogus Haarlem 0 (2) nrs 4-8.

Er zijn bij de SPP poststukken bekend die afkomstig waren van
postzegelhandelaren en aan hun abonnementhouders verstuurd zijn:

(Afbeelding: SPP).

Ook FDC’s werden door postzegelhandelaren beschreven en naar hun
abonnementhouders verstuurd. Maar ook hier is niet aantoonbaar hoe en
wie deze poststukken bezorgd heeft.

Afbeelding: SPP

eBay:
“Stadspost Haarlem – FDC – 1970 – Serie van 3 waarden”.

3 PARTICULIERE
BESTELDIENST STADSPOST HAARLEM, 1970

Op 22-02-1970 startte de heer Th. Veldman in Haarlem een postdienst
onder de naam Particuliere Besteldienst Stadspost Haarlem.
“Stadspost Haarlem” (SPP: Haarlem II) gaf op 15 mei 1970 een serie postzegels
uit met het stadhuis van Haarlem, gevolgd door een andere serie met
hetzelfde thema op 8 december 1970.

Verzameling Ton Dietz, SPP catalogus Haarlem II, nrs 1-4

Verzameling Ton Dietz


Verzameling Dik de Geus

Verzameling Ton Dietz, SPP catalogus Haarlem II, nrs 5-8.

Verzameling Ton Dietz

De SPP heeft nooit kunnen achterhalen waar deze postdienst in Haarlem
gevestigd is geweest. Er is wel een correspondentieadres bekend maar
dat was: Postbus 8032 in Amsterdam. Dat was ook het
correspondentieadres van de heer A. Bruijn aan de Sara
Burgerhartstraat 4 in Amsterdam, zijnde de Particuliere Besteldienst
Amsterdam (bij de SPP gerubriceerd als Amsterdam II). De postdienst
heeft in Haarlem gefunctioneerd want er zijn poststukken van bekend.
Op alle gesignaleerde poststukken werd een rond handstempel gebruikt
in blauw met instelbaar datum. Er werd ook een handstempeltje in
blauw gebruikt zoals dat ook op poststukken bezorgd door de heer
Bruijn in Amsterdam bekend is. Op alle gesignaleerde poststukken zat
ook een stempel en/of zegel van Amsterdam II. Het is bij de SPP niet
bekend of Haarlem II een nevenvestiging is geweest van Amsterdam II.


(afbeeldingen: SPP)

4 STADSPOST
HAARLEM, van R. J. Pesie, 1970-1980?

SPP (Haarlem 0 (3)): “Volgens zeggen zou op 13-02-1970 de heer R. J.
Pesie aan de Van Oosten de Bruijnstraat 21 in Haarlem een postdienst
gestart hebben onder de naam Stadspost Haarlem. Het bedrijf zou op
18-03-1980 weer zijn opgeheven. Maar volgens de K.v.K. heeft dit
bedrijf nooit gefunctioneerd. Er is verder ook geen documentatie over
gevonden”.

5 REPUBLIEK
ROZENPRIEEL, 1979-1983


(Afbeeldingen: Google maps en SPP)

De ‘hippierepubliek’ Rozenprieel gaf in 1979 eigen (namaak)
bankbiljetten uit (van 50 gulden) en op 1 maart 1979 een eigen
postzegel (SPP: Haarlem 0 (1)). Zie ook
rozenprieel.nl
Volgens de SPP was de aanleiding een protestactie van de wijkraad van
de Haarlemse stadswijk Rozenprieel op 1 maart 1979 tegen de Gemeente
Haarlem, wegens het op de lange baan schuiven van klachten van de
inwoners van die stadswijk. De wijkraad heeft met deze actie veel
succes geoogst. Ontwerper en drukker was de heer Harry Valkenier, lid
van vernoemde wijkraad. De zegels zijn uitgevoerd in zeefdruk en
gedrukt op brugvellen A3 met daarop 4 blokken van 12 zegels. De
oplage was 100 vel. De zegels zijn uitsluitend gebruikt door de
wijkraad, die er ongeveer 300 brieven mee verzond. De poststukken die
door de SPP zijn gesignaleerd zijn allemaal afgestempeld en
verzonden door de PTT, wel of niet bij gefrankeerd met een PTT zegel.
Deze actie heeft dan ook de nodige reacties van de PTT opgeleverd. De
zegels zijn gebruikt tot 03-07-1983. De uitgifte heeft dus niets met
particuliere postbezorging te maken. maar de SPP heeft de postzegel
toch opgenomen in haar catalogus “omdat we de geschiedenis van deze
particuliere uitgifte toch graag willen bewaren”.

(afbeelding SPP).

6 PARTICULIERE
POSTDIENST HAARLEM E.O., LATER STADSPOST HAARLEM, LATER POST- EN
PAKKETDIENST HAARLEM, LATER STADSPOST EN PAKKETDIENST HAARLEM, LATER
REGIOPOST HAARLEM, LATER SELECTPOST HAARLEM 1982-2003

Zie aparte deelrubriek: stadspost in Haarlem deel 2.

7 HR
STADS- EN KOERIERSDIENST NEDERLAND, 1984-1985

Op 07-05-1984 startten de heren W.R. van Velde en H. van den Berg aan de
Gandhistraat 35 in Haarlem een postdienst onder de naam
HR Stads- en Koeriersdienst Nederland (SPP: Haarlem V). De SPP
signaleerde een handstempel met instelbare tariefaanduiding in rood.
Eveneens een stempel in rood met een instelbare datum, en een
handstempel met instelbare tariefaanduiding + instelbaar datum in
rood.



(Afbeeldingen: SPP).

Verzameling Dik de Geus

Tijdens de kerstperiode van 1984 werd op dit stempel het tarief van 30ct
aangegeven.

In het voorjaar van 1985 werd deze postdienst opgeheven.

In de periodiek van de S.P.P. nr.12-4 (december 1991) schreef de heer
G.B.de Bie uit Haarlem het volgende over deze postdienst:

Deze tekst is niet juist, en wel om de volgende reden: De Postdienst is
gestart door 2 personen en niet door 3. In het SPP archief ligt een
tarieflijst waar dat op staat.

Ook de tekst “Begin januari 1985 ging deze dienst ter ziele” is
onjuist omdat er op 14-02-1985 nog poststukken zijn behandeld. En de
namen Lohr en Polak zijn nooit gesignaleerd bij deze postdienst.

(Afbeelding: SPP)

8 POLAK
STADS- EN KOERIERDIENSTEN, 1985

In 1985 bestond kortstondig de stadpost van Polak (SPP: Haarlem IV) met
op 6 juli 1985 een serie van drie postzegels over het E.K. Honkbal,
met de frankeerwaarden 55-80-100ct. Die waarden komt de SPP echter
niet tegen op de tarievenlijst van deze postdienst.
Er zullen dan ook weinig poststukken in omloop geweest zijn waar deze
zegels op zaten.



Verzameling Ton Dietz

Verzameling
Ton Dietz (SPP catalogus Haarlem IV, 6 juli 1985, ‘EK Honkbal
1985’, nrs 1-3).

SPP: Op 11-01-1985 startte de heer G. C. Polak aan de Heussensstraat 112
in Haarlem een postdienst onder de naam Polak stads- en
Koeriersdiensten (SPP: Haarlem IV). Al spoedig verhuist het bedrijf
naar de Kloosterstraat 27 in Haarlem. Kort daarna verhuist men naar
de Oranjeboomstraat 33. Het ging niet goed met de postdienst en het
kantoor was op de Oranjeboomstraat 33 gevestigd in een
kruidenierswinkeltje. Een inwoner van Haarlem bracht er eind augustus
1985 post naar toe om te laten bezorgen in Haarlem, die post is nooit
bezorgd. Eind september werd er aan de Oranjeboomstraat mede gedeeld
dat de postdienst failliet was.

Vanaf de start werd er een handstempel met instelbaar datum in rood
gebruikt en ook een tekststempel in zwart. Later werd een nieuw
handstempel met instelbaar datum gebruikt in rood.



(Afbeeldingen: SPP).

9 NETPOST
NEDERLAND, distributiecentrum Haarlem

Op 06-12–1985 opende de heer K. Blokker aan de Gedempte Oude Gracht 115
in Haarlem een postdistributiecentrum i. v. m. de oprichting van
Netpost Nederland (SPP: Haarlem VIII). Het postdistributiecentrum is
in 1987 weer opgeheven. Er is bij de SPP een handstempel in zwart
bekend.

(Afbeelding: SPP).

(Afbeelding: SPP).

10 POST
ORGANISATIE NEDERLAND, Kantoor Haarlem, 1987

Op
19-03-1987 startte de heer A. Kriek aan het Kampervest 1a in Haarlem
een postdienst onder de naam Post Organisatie Nederland (SPP: Haarlem
VI). Dit was een nevenvestiging van P.O.N. in Amsterdam (bij de SPP
geregistreerd als Amsterdam IV) . De SPP signaleerde een handstempel
in zwart.

(Afbeelding: SPP)

De vestiging in Haarlem bleek geen succes en in december 1987 werd deze
postdienst al weer opgeheven.

(Afbeelding: SPP).

11 STADSPOST
HOLLAND, 1990-1998

Omdat het juridisch niet mogelijk was om het woord ‘Nederland’ op
postzegels van een stadspostdienst te zetten gebruikte een Haarlemse
stadspostdienst (van Vogelaar) in 1990 (30 maart, 12 mei en 4
december) opnieuw in 1998 (15 januari) het woord “Holland” op
stadspostzegels.

SPP
(Haarlem VII): In 1990 startte de heer M. G. H. Vogelaar op zijn
huisadres aan de Kleine Houtstraat 48 in Haarlem een bedrijf onder de
naam Stadspost Holland. Hij deed dat niet met de bedoeling om een
postdienst op te starten maar om zegels uit te kunnen geven onder de
bedrijfsnaam Stadspost Holland. De heer Vogelaar heeft diverse
zegeluitgiften gedaan, de eerste emissie (van Vincent van Gogh) vond
plaats op 30-03-1990. De laatste zegels (Prinses Diana) verschenen op
15-01-1998. Van Stadspost Holland is geen enkel poststuk bekend en er
is ook nooit een poststempel van gesignaleerd. In 1991 kwam de heer
Vogelaar echter met een nieuwe handelsnaam: Stadspost Stimeso
Haarlem. Bij de K.v.K. is deze handelsnaam onbekend maar volgens de
heer Vogelaar bezorgde Stadspost Stimeso Haarlem post in Haarlem en
de directe omgeving. Op 22-05-1991 kwam de SPP in het bezit van een
tarievenlijst.

(Afbeelding: SPP)

Ondanks het feit dat de tarieven niet helemaal overeen kwamen met de
frankeerwaarden op de uitgegeven zegels, werden door een SPP lid 23
poststukken bij de heer Vogelaar op de Kleine Houtstraat 48 in
Haarlem aangeboden ter bezorging in Haarlem. Daarbij zaten ook 8
grote poststukken van ongeveer 250 gram. Alle poststukken werden van
een zegel voorzien, afkomstig uit de series Vincent van Gogh, Frans
Hals en Rembrandt. Al deze poststukken werden keurig bezorgd en er
werd zelfs een bevestiging gegeven.

(Afbeelding: SPP)

In Haarlem zijn ook bezorgde poststukken van andere personen
aangetroffen zodat bewezen is dat de heer Vogelaar toch post bezorgd
heeft.

Verzameling Ton Dietz (SPP catalogus Haarlem VII, ‘Vincent van Gogh’, 30
maart 1990, Nrs 1-3).

Verzameling Ton Dietz (SPP catalogus, Haarlem VII, ‘Frans Hals’, 12 mei 1990,
nrs 4-6).

De SPP signaleerden de volgende stempels: een tekststempel met kader in
zwart, en een rond handstempel in zwart.


(Afbeeldingen: SPP).

Verzameling Ton Dietz (SPP catalogus Haarlem VII, 4 december 1990, ‘Rembrandt’,
nrs 7-12).

En toen werd het een hele tijd stil rond Stadspost Holland en Stadspost
Stimeso. Pas op 15-01-1998 kwam Stadspost Holland weer in het nieuws
met een uitgifte van een zegelbloc met daarop 3 afbeeldingen van
Prinses Diana en de waarden van die 3 zegels kwamen niet overeen met
de tarievenlijst. Wederom dus een bloc met zegels die in eerste
instantie niet waren uitgegeven voor frankering van post. Na deze
emissie zijn er bij de SPP geen zegeluitgiften meer genoteerd. In
maart 2010 signaleerde de SPP echter bij de K.v.K. de inschrijving
van een nieuwe handelsnaam van de heer M. G. H. Vogelaar. De nieuwe
(3e)
handelsnaam is Europost, met een eigen website onder de naam
Europapost.com.
De website is in het Engels en speciaal opgezet om zegels te
bestellen bij de heer Vogelaar. En dat heeft dus wederom niets met
postbezorging te maken. De website is echter sinds 15 april 2019 niet meer online.

Verzameling Ton Dietz (SPP catalogus Haarlem VII, ‘Prinses Diana’, 15 januari
1998, nrs 12-15).

Overige
stadsposten actief in en om Haarlem

12: PASPOST,
..2001-2010..

In ieder geval tussen 2001 en 2010 functioneerde er in Haarlem een
particuliere postdienst onder de naam ‘Paspost’, gevestigd op
Leidseplein 36zw. Voor zover bekend werden er geen postzegels
gebruikt.

Paswerk
:“Paspost is een van de leerwerkbedrijven van
re-integratiebedrijf Paswerk. Paswerk is mensontwikkelbedrijf annex
re-integratiebedrijf voor mensen in de regio Zuid-Kennemerland met
een afstand tot de arbeidsmarkt. Er zijn totaal bijna 1.500 mensen
werkzaam, vooral op basis van de Wet Sociale Werkvoorziening en de
Wet Werk en Bijstand. Het beleid is gericht op doorstroming “van
binnen naar buiten”, dus opleiden en begeleiden bij het (opnieuw)
vinden van een reguliere baan. Paswerk heeft eigen leerwerkbedrijven,
zoals groen, post, grafisch, metaal, elektro, schoonmaak, catering,
verpakken en eigen re-integratie diensten, zoals assessmentcenter,
academie, detachering en begeleid werken… Paspost heeft in 2010
totaal 2,3 miljoen poststukken bezorgd. Dit is in twee jaar tijd meer
dan een verdubbeling. De sterke groei wordt veroorzaakt doordat
steeds meer instellingen en bedrijven hun regionale en lokale
postbezorging uitbesteden aan Paspost. Het postbedrijf werkt onder
meer voor de gemeenten Haarlem, Bloemendaal en Heemstede, voor
woningbouwverenigingen Ymere en Pré Wonen, voor zorginstellingen
Sint Jacob en de Hartekamp Groep en voor een groeiend aantal
commerciële bedrijven”.

Verzameling Ton Dietz.

Verzameling Ton Dietz.

Verzameling Ton Dietz.


Verzameling Ton Dietz.

telefoonboek.nl:
Paspost Haarlem. Pestalozzistraat 2 , 2037EL , Haarlem

13: BUSINESSPOST KENNEMERLAND, o.a. 2017

In ieder geval in 2017 functioneerde er in Haarlem en omstreken een
‘Businesspost Kennemerland’, maar zonder postzegels.

Verzameling Ton Dietz

Volgens de website: Paswerk
(15/11/2018) “Business Post, De vertrouwde postbezorger. Met ruim
90 medewerkers, elk met hun eigen wijk, is Business Post dé
vertrouwde postbezorger in de regio Kennemerland. Er zijn al vele
bedrijven, instellingen en verenigingen die gekozen hebben voor onze
snelle service, bereikbaarheid en kwaliteit….Per jaar behandelen
wij 2,5 miljoen poststukken!

Klanten:
Er zijn al vele organisaties in de regio Kennemerland die de weg
naar onze bezorgservice hebben gevonden. Zo verzorgen wij de post van
woningbouwverenigingen, Zorgbalans, Sint Jacob, de Veiligheids Regio
Kennemerland en diverse advocaten en notarissen. Ook verzorgt
Business Post al vele jaren in- en uitgaande post in gemeenten als
Haarlem, Haarlemmerliede, Heemstede, Zandvoort en Bloemendaal.
Daarnaast doen wij de postkamerbeheer voor de Rabobank en de
Hartekamp en rijdt de koeriersdienst medicijnen rond voor diverse
apotheken”. Ook: paspost@paswerk.nl;
Adres: Pestalozzistraat 2, 2037EL Haarlem.

14: SELEKTMAIL NEDERLAND

Bezorgde rond 2010 in Haarlem en omgeving

Verzameling Ton Dietz, met dank aan oud OHvZ lid J. Kloet, Overveen

15: POSTMEDIA, o.a. 2018

Bezorgde in ieder geval in 2018 post in Haarlem

Verzameling Ton Dietz.

16 SANDD

De nationale particuliere postdienst SANDD functioneert ook al jaren in
Haarlem en omgeving, en gebruikt vanaf 2017 ook eigen postzegels.

Verzameling Dik de Geus

Verzameling Ton Dietz, eerste postzegel Sandd, 2017, met betaalstrook en
stempel.

Verzameling Ton Dietz.

Omgeving Haarlem

17: HALFWEG

In Halfweg werd op 30 april 1906 het nieuwe raadhuis geopend en ter
gelegenheid daarvan werden twee sluitzegels uitgegeven, waarvan dit
er een is.

Verzameling Ton Dietz.

In 2003 en 2004 werden er in Halfweg ‘kerkpostzegels’ uitgegeven en
gebruikt tijdens de kerstperiode.

Verzameling Ton Dietz.

18: STADSPOST
HAARLEMMERMEER/EUROKOERIER IN HOOFDDORP, 1985-1989

Tussen 21 oktober 1985 en eind 1989 gaf Eurokoerier in Hoofddorp zeven
verschillende stadspostzegels uit. Die van 1989 was onderdeel van de
gezamenlijke emissie Kerstzegels met als inschrift ‘Stadspost 002’.

Verzameling Ton Dietz (SPP catalogus Stadspost Haarlemmermeer/Eurokoerier,
Hoofddorp I, 21 oktober 1985, ‘Gemeentewapen’, nrs 1-6).

Verzameling Ton Dietz. Stadspoststempel Haarlemmermeer e.o. op stadspostzegel van
de Gezamenlijke Uitgiften (SPP catalogus 25 december 1985,
‘Kerstzegels’, nr 26).

Verzameling Ton Dietz (SPP catalogus Stadspost Haarlemmermeer/Eurokoerier,
Hoofddorp I, 1989, ‘Kerstzegel, gezamenlijke emissie’, met nummer
002, nr 7).

STADSPOST
HAARLEMMERMEER, 1990-1993

Deze stadspost gaf in de paar jaar dat ze hebben bestaan twintig
verschillende postzegels uit.

Verzameling Ton Dietz (SPP catalogus Stadspost Haarlemmermeer, Hoorddorp II, 17
november 1990, ‘Kerstzegels’, nrs 1-5).

Verzameling Ton Dietz (SPP catalogus Stadspost Haarlemmermeer, Hoorddorp II, 1
augustus 1991, ’35 jaar Europa CEPT (gezamenlijke emissie)’, nrs
6-8.

Verzameling Ton Dietz (SPP catalogus Stadspost Haarlemmermeer, Hoorddorp II, 27
november 1991, ‘Kerstzegels’, nrs 9 en 10).

Verzameling Ton Dietz (SPP catalogus Stadspost Haarlemmermeer, Hoorddorp II, 1
mei 1992, ‘OIympische Spelen’, nrs 11-20).

1
Stadsposten uit de tijd van de filatelie (na 1840) zijn er voor
allerlei steden geweest, vaak als particuliere postdienst naast de
staatspostbezorging, soms tijdens periodes van politieke
omwentelingen. Voorbeelden van de eerste soort zijn de particuliere
postdiensten in Duitsland voor 1900 (waaronder ‘Thurn und Taxis’)
en de Noorse missiepost in Madagaskar aan het eind van de 19e
eeuw. Voorbeelden van de tweede soort zijn de Duitse stadsposten na
de Tweede Wereldoorlog en de stadsposten aan beide kanten van de
Spaanse burgeroorlog. Nederland heeft in de 19e
eeuw ook enkele stadsposten gekend: in Amsterdam en in Rotterdam.
Voor zover bekend niet in of rond Haarlem.

versie 17-11-2018