Digitale filatelie

Digitale filatelie: een
speurtocht in zeven delen

Ton Dietz¹

Gebruiksaanwijzing:
dit stuk is een Digitale Jubileum Bijlage bij de Spaarnepost van
maart 2021 en kan natuurlijk prima gelezen worden in een uitgeprinte
versie. Maar als je het (ook) digitaal leest dan kun je de vele
websites waar naar wordt verwezen meteen aanklikken als je op
onderzoek gaat.

Inhoudsopgave

1.	Inleiding. (over het wonderlijke web): over de geschiedenis van het web, over Google, Google Scholar en Google Translate en over OHvZ en het internet.
2.	De websites van de KNBF en van internationale soortgenoten: over de huidige website van de KNBF, over die van de FIP, de UPU, de koepels in Europa, Amerika en Azië, en die van enkele prominente landelijke bonden.
3.	De Nederland-filatelie op het wereldwijde web: over wat je allemaal op het internet kunt vinden over de postzegels en de postgeschiedenis van ‘Nederland en Overzee’ in het Engels en in het Nederlands.
4.	Landenverzamelingen buiten Nederland: digitale inspiratie: over hoe het internet je kan inspireren bij het opzetten en bijhouden van landenverzamelingen buiten Nederland.
5.	Thematisch verzamelen: ideeën opdoen via internet: over de enorme rijkdom op het web op het gebied van thematische postzegelverzamelingen.
6.	Online kopen en verkopen; veilingen en handelaren: over hoe je zelf online kunt kopen en verkopen en hoe je kunt vinden welke veilingen en handelaren er zoal te vinden zijn op het web.
7.	Zelf digitaal verzamelen: en tenslotte het leukste: tips over hoe je zelf een digitale verzameling kunt maken.

Veel Plezier @

1. Inleiding

Zwitserland
2020 op een corona-emoji²

Op Hoop van Zegels bestaat deze maand 110 jaar
en dat kunnen we nauwelijks vieren door de corona-omstandigheden.
Corona heeft, naast alle nadelen, geleid tot een hernieuwde
belangstelling voor het verzamelen van postzegels en tot een explosie
van online
contacten. Ook het Bestuur van OHvZ vergaderde met zoom.
Veel filatelisten ontdekten het laatste jaar de enorme rijkdom aan
filatelistische informatie op het wonderlijke web. Maar voor veel
andere filatelisten is dit nog een onbekende vreugde.

Daarom hebben we besloten dat we in deze digitale bijlage bij de
jubileum-Spaarnepost
een poging gaan doen om onze leden en anderen die dit lezen mee te
nemen op een ontdekkingsreis naar de digitale filatelie van dit
moment. En we willen degenen die dat niet gewend zijn oproepen om te
gaan experimenteren. Je kunt er uren, dagen, maanden mee van de
straat zijn!

We zullen dat gaan doen in zeven delen:

• Deze inleiding met een korte geschiedenis van het internet

• De websites van de KNBF en van internationale soortgenoten

• De Nederland-filatelie op het wereldwijde web

• Landenverzamelingen buiten Nederland: digitale mogelijkheden

• Thematisch verzamelen: inspiratie opdoen via internet

• Kopen en verkopen, veilingen en handelaren

• Zelf digitaal verzamelen

Veel van deze informatie komt uit de recent gestarte
‘digitaliseringscommissie’ van de KNBF, waar
Uw secretaris deel van uitmaakt³
en waarvoor hij een omvangrijke inventarisatie heeft gemaakt van wat
er ‘allemaal’ is. Het is het plan om in juni 2021 een voorstel te
doen aan de ledenraad van de KNBF over wat er op het gebied van
digitalisering nu zou moeten gaan gebeuren. Dit stuk kan worden
gezien als ‘bijvangst’.

Het wonderlijke web

Laptop
en apenstaart @ op een postzegel van Åland⁴

Maar voordat we beginnen volgt eerst een korte inleiding over dat
wonderlijke internet. Het begon allemaal in de jaren ’60 in de
Verenigde Staten en dat gebeurde vanuit het Ministerie van Defensie
daar. In 1969 werden computersystemen van de eerste drie
universiteiten in Californië aan elkaar gekoppeld, maar het duurde tot 1982 voordat internet ook
echt Europa bereikte. Nederland was daarbij een voorloper en in 1986
werd de eerste landendomeinnaam geregistreerd en dat was .nl,
Nederland dus. In 1990 startte het World Wide Web met een
prototype en het werd begin 1992 gelanceerd. In februari 1992 was de
website www.nikhef.nl een van de drie! Websites ter wereld. U zult de
www aanduidingen kennen. In 1998 begon Google en in 2000 de Chinese zoekmachine Baidu.
In 2001 begon Wikipedia als gratis wereldwijde ‘publieke’ encyclopedie. In
2003 ontstond Skype, de pionier in beeldbellen, hetgeen in de huidige coronatijd niet meer
is weg te denken. In 2004 startte Gmail van Google hetgeen een
revolutie teweeg bracht voor wat betreft verzendgrootte en – gratis
– opslagruimte. In 2005 startte YouTube,
waardoor videobeelden konden worden gedeeld en in 2006 begon
Twitter. In 2009 volgde Facebook en brak ook de smartphone
door en in 2010 kwam Instagram
erbij. En dit alles is natuurlijk veel uitgebreider te lezen op
Wikipedia⁵.

Google: filatelie is óók wetenschap

Google startte in 2004 met Google
Scholar, wat inmiddels een gigantische database is van wetenschappelijke
studies uit de hele wereld. Er staan op dit moment ook 90.000
wetenschappelijke studies online
over ‘postage stamps’, 17.000 over ‘timbres postes’, 13.000
over ‘Briefmarken’, ook 13.000 over 郵票 (Yóupiào), 4000 over francobolli,
en zelfs 2.000 over ‘postzegels’. En als je ‘philately’
intypt bij Google Scholar krijg je 12.000 resultaten. Maar
ook detailonderwerpen zijn ruim aanwezig. Zo geeft ‘postal history’
3.700 treffers en ‘postal rates’ maar liefst 8.000. Daarbij kun
je ook steeds zien wat de meest geciteerde publicaties zijn en wie er
naar hebben verwezen. Daarmee kun je een ‘publicatienetwerk’
ontdekken: wie verwijst naar wie. En als je dan door scrolt
zie je al snel dat heel veel publicaties wel bestaan en soms ook
publiek of via een betaalsysteem toegankelijk zijn, maar dat heel
veel publicaties niet of nauwelijks gebruikt zijn door anderen. Zo
wordt het kaf van het koren gescheiden.

Honderd Google talen

Oostenrijk
2011: de Toren van Babel

Het meeste materiaal op het internet is in het Engels, maar er is
inmiddels ook veel verschenen in heel veel meer talen. In 2006 is
Google ook begonnen met Google Translate⁶
en inmiddels werkt die vertaalfunctie voor meer dan 100 talen⁷.
Daar zit natuurlijk ook het Nederlands bij, maar bijvoorbeeld ook het
Fries en het Afrikaans. In het januarinummer van de Spaarnepost is al
gemeld dat de website van de Koninklijke
Nederlandse Bond van Filatelistenverenigingen als een van de
weinige in de wereld die vertaalfunctie ook op haar website heeft
staan. En dat betekent niet alleen dat ‘alles’ van wat de Bond in
het Nederlands heeft opgeschreven vertaald kan worden in die 100+
talen, maar dat datzelfde kan met alle websites die aan die van de
Bond zijn gekoppeld, dus ook www.ohvz.nl.
Elke Chinees, elke Indonesiër, elke Amerikaan en ga zo maar door, kan dus al dat moois van OHvZ
lezen in haar of zijn eigen taal! En omdat er ook steeds een
spraakfunctie bij zit kun je de vertaling niet alleen lezen maar ook
horen. Of het allemaal ‘correct’ wordt vertaald is overigens nog
wel een puntje. Als je ‘terugvertaalt’ zie je af en toe rare
dingen. Maar de verbeteringen gaan razendsnel. Inmiddels is het bij
de moderne browsers mogelijk om alles in heel veel talen te lezen
en dat kan dus met steeds minder fouten. Wat natuurlijk lastig is en blijft bij die
machinevertalingen zijn technische termen, zoals filatelistische
vaktermen. Een belangrijk hulpmiddel daarbij is een website met die
vaktermen uit de filatelie van René Hillesum⁸.

En wij?

Op Hoop van Zegels begon in 2010 met een eigen website, vlak voor de
100^e verjaardag van onze postzegelvereniging. De ‘host’
was een klein bedrijfje uit Delft (Synaps IT) en toen dat er in 2015 mee ophield
moest de website opnieuw worden gebouwd en werd dat gedaan met als
‘content management system’ WordPress, als ontwerper Dainamics Webdesign en als host
Easyhosting. Binnen de vereniging is Leo Koelemij steeds de webmaster
geweest, die ook veel werk heeft gestoken in het steeds verder
uitbouwen van het websitegedeelte over de postgeschiedenis van de
streek. Daarmee zijn we in 2018 begonnen, als pioniers op dat gebied,
althans als we kijken naar de schaal waarop en de breedte waarmee we
dat doen.

Er zijn natuurlijk ook nadelen

Opletten
is raadzaam.

Hoewel dit stuk een lofzang is op de mogelijkheden die de digitalisering
biedt voor de filatelie, zijn er natuurlijk ook evidente nadelen.
Sociaal gezien isoleert het alle (vooral oudere) filatelisten die
geen computer of smartphone hebben of die daar niet goed mee kunnen
omgaan. Het is een van de redenen waarom postzegelverenigingen (zoals
ook OHvZ met de Spaarnepost) nog steeds ‘papieren’ tijdschriften
uitgeven en niet alles digitaal willen doen, ook al is dat goedkoper
en minder tijdrovend. Technisch gezien zijn er ook allerlei mitsen en
maren. Websites en digitale bewaartechnieken verouderen snel en
moeten voortdurend vernieuwen en zich ook aanpassen aan strenger
wordende privacy- en veiligheidseisen. Als websitebouwer moet je je
ervan bewust zijn dat websites op de (laptop)computer er anders
uitzien dan op de smartphone en ook niet op alle browsers
goed overkomen. Websites zijn sterk afhankelijk van vaak maar één
beheerder en ze gaan uit de lucht als die er niet meer is. Boeken
blijven bestaan. Ook als zoiets als Adobe Flash ophoudt
(zoals nu is gebeurd) zijn stukken op websites ineens niet meer te
lezen. En publiek toegankelijke forums en blogs (en social
media) zijn een gewild medium voor viagra- en pornoadvertenties, terwijl websites met
een gebrekkige beveiliging overgenomen kunnen worden door hackers
die ofwel willen inbreken ofwel een reclamewebsite gaan pluggen voor
hele andere dingen dan postzegels. Het kost webmasters vaak veel
energie en irritatie om al die gevaren voor te blijven. Als de Bond
(zie deel 2) een rol zou willen gaan spelen bij het stimuleren van de
digitale filatelie en bijvoorbeeld verenigingen zou willen steunen
bij het opzetten en uitbouwen van websites dan zou een Bondswebmaster
ook goed ingevoerd moeten zijn in deze veiligheidsaspecten.

Het nieuwste van het nieuwste: “Digitaler Wandel”

Toen onze Duitse zustervereniging in Osnabrück hoorde van ons initiatief om een stuk
te schrijven over ‘Digitale Filatelie’ stuurde de voorzitter, Manfred Neumann, een
bijdrage op die bij hen in het verenigingsblad komt van de hand van Edgar Pottebaum.
De Duitse post heeft op 4 februari 2021 de eerste ‘digitale postzegel’ uitgegeven,
waarbij een matrix is toegevoegd die voor elke zegel uniek is en waarmee elk poststuk
individueel kan worden gevolgd. De illustratie laat de matrixzegel zien met een
eerstedag-afstempeling uit Osnabrück zelf. Volgens de Duitse Post heeft dit allerlei
voordelen en heeft de digitale revolutie nu ook de postzegel zelf bereikt. Voor de
Duitse Post zelf is een bijkomende voordeel dat een postzegel ook zonder afstempeling
niet meer hergebruikt kan worden! Het is de bedoeling dat vanaf 1 januari 2022 alle
‘Sonderpostwertzeigen’ zo’n matrixcode gaan krijgen en de stempelkleur gaat blauw worden.

@@

2. De websites van de KNBF en
van internationale soortgenoten

100
jaar KNBF, persoonlijke
postzegel uit 2008 en het logo van de KNBF

De website van de Bond heeft in 2011 een opfrisbeurt gehad, maar is
daarna nauwelijks meer vernieuwd. Dat is een van de redenen dat de
Bond nu opnieuw een ‘digitaliseringsslag’ probeert te maken. De
website zoals die er nu uitziet heeft (nog steeds) een aantal hele
positieve punten. Een goede zoeker-met-tijd kan veel vinden via de
links, maar je moet dan wel een doorzetter zijn want de website oogt saai en
ingewikkeld. Wel weer goed is dat er voor slechtzienden (en veel
ouderen zijn dat en veel postzegelaars zijn inmiddels oud) een
grotere-letter optie is. Er staan veel doorverwijzingen naar andere
websites en naar een groot aantal verenigingen, die dus allemaal in
heel veel talen te lezen zijn! Maar als je daar goed naar kijkt dan
zie je dat sommige gekoppelde websites ‘broken links’ hebben. Je
kunt er niet meer bij via de KNBF site, terwijl je ze wel kunt vinden
via een zoekmachine. En aan de andere kant zijn er inmiddels veel
verenigingen⁹
die inmiddels wel een eigen website hebben, maar dat wordt dan weer
niet gemeld op de Bondswebsite (waar vanaf 2013 wel meer pagina’s
niet goed zijn bijgehouden). Verder is het wel goed dat het
bondsarchief zelf goed vindbaar is: nieuwsbrieven en bondsbrieven.

Regel één: websites moeten verleiden

“Doutzen
moet jongeren weer verleiden kaartjes te sturen”: Nederland
2016

Websites moeten zo ontwikkeld worden dat bezoekers verleid worden om er wat
dieper in te duiken, er langer willen blijven en er graag terugkomen.
En de Bond is een slechte verleider: de eerste pagina (de home page) doet het
tegendeel: veel bezoekers zullen geschrokken wegrennen naar wat
leukers. Als ze het filmpje aanklikken zien ze wel wat interessants,
maar de taal waarin dat gebeurt is afstandelijk en belerend en het is
ook al behoorlijk oud (uit 2011, en niet Full Screen af te
spelen). Dat zal geen jongeren tot de filatelie brengen en weinig
ouderen bij de Bondsactiviteiten betrokken houden. Dat doen Jeffrey
Groeneveld en zijn dochter Joan met hun ‘filavlogs’ toch echt veel beter¹⁰.
Op websites die ‘aanspreken’ moeten vooral ook goede illustraties
staan. Kijk maar eens hoe de Duitsers
dat doen en vergelijk het met hoe de Bond dat doet: een paar saaie
foto’s, die het beeld bevestigen van een duffe hobby van oudere mannen.

Er is op de KNBF website een lastig te vinden digitale link naar het
maandblad Filatelie¹¹
maar dat is een lelijke en weinig informatieve website en zonder een
doorzoekbare selectie van artikelen in dat Maandblad¹²;
bv na een twee-jaar ‘grace’ periode. Dat doen de Belgen toch veel beter met het blad Belgaphil¹³.
Wat natuurlijk ook archaïsch
is, is het gebrek aan digitale toegang tot de bondsbibliotheek in
Houten, waarvan velen beweren dat die tot de top-drie van de wereld
behoort. Je kunt via de KNBF website geen aanklikbaar
bibliotheekbestand inzien en er is een lange en saaie lijst
tijdschriften, maar zonder die te kunnen aanklikken. Vrijwel niets
van al die rijkdom is online te raadplegen en het zoeken op zelf ingevoerde zoektermen is een
ramp. Natuurlijk: veel van het werk voor de KNBF is goedbedoeld
vrijwilligerswerk en dan is er al snel sprake van eigenzinnigheid,
gebrek aan continuïteit en het ontbreken van de dagelijkse zorg die
websiteonderhoud nodig heeft. En het moet ook vaak op een koopje, of
er wordt gemakkelijk meegegaan met ‘professionals’ die men
via-via kent en die de klus wel even zullen klaren.

Filateliecursussen online

Een
plaatje bij een Duitse online cursus Filatelie. Bron:
wikihow.

Wat wel aardig is, is de moeite die genomen is om filateliecursussen te
ontwikkelen en digitaal toegankelijk te maken. De Bond zelf heeft dat
gedaan met haar ‘Cursus
Filatelie’, maar ook de Nederlandse Vereniging van
Postzegelhandelaren, de NVPH, heeft een ‘Cursus Postzegels
Verzamelen’, terwijl voor wie Engels leest een heel informatieve
cursus te vinden is als ‘Stamp
Collecting At Home Hobbies’.
Voor wie Duits leest is er een erg leuke en leerzame Zwitserse
website¹⁴.
Maar kijk ook eens bij de Cursus Filatelie van Cees
van der Wel (van de Helderse Postzegelhandel) op YouTube.
Die is er ook in het Duits! En er is een cursus Filatelie in Twaalf
Delen op Filavaria, met
veel aandacht voor de specialismes¹⁵.
Kijk en vergelijk! En er is (of was?) bij de KNBF aparte aandacht
voor wat ‘jeugdfilatelie’ wordt genoemd, met een verwijzing naar
twee websites¹⁶. Overigens is een heel
recente loftuiting op de filatelie te horen in een podcast van Maarten van Rossum!

Regel twee: websites moet je bijhouden!

Tenslotte: het leuke idee van ‘Forums’ op de KNBF website was na twee jaar
(2011-2013) ter ziele, de ‘media’-pagina is volkomen verouderd na
een (karige) start in 2011 en de pagina ‘Filatelieblog’ was van
2011-2013 actief; en was daarna ter ziele tot eind 2020. Terwijl er
in Nederland een buitengewoon goed ‘postzegelblog’
bestaat, waarnaar de verwijzing op de Bondswebsite nauwelijks te
vinden is. En postzegelhandelaren en veilingen in Nederland zijn bij
de KNBF in geen velden of wegen te bekennen. Daarvoor moet je naar de
website van de NVPH of
naar het postzegelblog
voor de handelaren en opnieuw naar het postzegelblog voor een
overzicht van veilingen,
al zijn ook die websites niet up-to-date. De gespannen verhouding met
PostNL blijkt ook uit het feit dat de website van PostNL niet te
vinden is, het tijdschrift Collect alleen na moeizaam zoeken en de
‘links’ geven slechts een verwijzing naar ‘iconen van de post’
¹⁷,
wat wel een heel informatieve website is, hoewel het ineens stopt in
2015. PostNL is onlangs overigens wel gestart met webinars
voor postzegelverzamelaars. Kortom: websites moeten niet alleen verleiden,
ze moeten ook goed bijgehouden worden en het is van belang om op de
eerste pagina steeds te laten zien wat er nieuw is en een site als
die van de Bond zou toch zeker eens in de week een nieuw item moeten
hebben om het levendig te houden.

Regel drie: je moet een spin in een web willen zijn.

Burundi
2014: spin in een web. Bron: arachnid
on stamps.

De webmaster van de Bond zou dus een spin in het web moeten willen zijn,
die zelf ook steeds bijhoudt of de ‘links’
nog werken en welke interessante informatie allemaal voorhanden is:
jagen en verzamelen! Wat mij betreft hoeft het dan niet zo te zijn
dat alleen maar informatie wordt opgenomen van verenigingen die lid
zijn van de Bond. Als de Bond echt een spin in dat web van
Nederlandse filatelisten wil zijn dan doet het er niet toe waar die
informatie vandaan komt. Maar het is volkomen achterhaald dat een
webmaster alles ‘met de hand’ moet doen. Technisch is het
mogelijk om een digitale oogstfunctie te hebben van wat er binnen
verenigingen en in relevante tijdschriften aan moois wordt
geproduceerd al moet ook dat steeds wel in de gaten worden gehouden
door een webmaster en is het van belang om de goede tags
te hebben om alles af te grazen!

Pareltjes

Er is dus veel werk aan de winkel! Maar dat geldt eigenlijk voor de hele
digitale filatelie. Er zijn in Nederland (minimaal) 255
filatelieverenigingen actief op dit moment (waarvan er 189 lid zijn
van de Bond), maar in totaal zijn er maar 111 met een werkende
website en 144 zonder een website of met een website die niet meer
werkt. Veel verenigingswebsites hebben weinig te vertellen, maar er
zijn ook pareltjes bij: we noemen er zeven (naast die van onze eigen
OHvZ natuurlijk): de websites van Den Haag, Geleen, Gouda, Nijmegen,
Purmerend, Volkel-Uden, en Zwolle. Ga vooral eens kijken hoe ze het
daar aanpakken¹⁸!
Het is heel goed dat het maandblad Filatelie sinds kort systematisch
aandacht besteed aan websites in binnen- en buitenland.

Leren van het buitenland: de F.I.P.

Wat kunnen we leren van filatelistische websites uit het buitenland? Dat
zijn er nogal wat! Laten we beginnen met de website van de
wereldbond, de F.I.P. Daar vind
je o.a. verwijzingen naar veel websites van landsbonden: 38 websites
van 93 leden. Bij degenen met een website is er in bijna alle
gevallen een mogelijkheid om alles tweetalig te bekijken: de lokale
taal en Engels, via Google translate. Uitzonderingen zijn: België
(met twee aparte websites: Frans en Nederlands), Frankrijk (alleen
Frans), Noorwegen (alleen Noors), Slovenië (alleen Sloveens, want
dat begrijpt toch iedereen), en Zwitserland (Frans en Duits, waarvan
alleen de Duitse doorklikt naar Engels, maar dus geen Italiaans!)¹⁹.
Buiten Europa hebben de volgende nationale verenigingen ook een
website: Australië, Brazilië, Canada, Ecuador, Guatemala, India,
Indonesië, Mexico, Nieuw Zeeland, Pakistan, Zuid Afrika (als enige
in Afrika), UAE, en USA. Vele anderen niet (of die zijn niet
zichtbaar via de FIP website). Sommige websites op de FIP site geven
niet thuis, maar zijn (meestal) wel te vinden via Google. Maar wat
vooral opvalt op de F.I.P website zijn de werkelijk uitstekende
(Engelstalige) filmpjes van seminars op het gebied van
postgeschiedenis, vanuit de hele wereld²⁰,
begonnen tijdens de corona-epidemie.

FEPA, FIAF en FIAP

Er is ook een Europese koepelorganisatie: de FEPA.
De FEPA familie bestaat uit 44 leden waarvan 28 een website hebben
die werkt en dat gaat in vijf gevallen om Europese verenigingen die
bij de FIP website (nog) zonder website staan. Opvallend is dat twee
leden Europese randgevallen zijn: Turkije en Israël
(allebei met website). Een enkele website blijkt niet te werken en
veel websites geven aan dat ze ‘not secure’ zijn. De
FEPA website geeft wel een belangrijke link naar een groot overzicht
van filatelistische bibliotheken²¹,
met verwijzingen naar 27 bibliotheken. Maar daarbij steekt er één
met kop en schouders boven de andere uit: de bibliotheekpagina van de
website van de Royal
Philatelic Society London²².

Er zijn in de wereld nog twee koepelorganisaties. De eerste is die van
Amerika: de FIAF,
in het Spaans, Portugees en Engels. De tweede is die van Azië:
de FIAP, in het Engels,
waarbij opvalt dat ook de landelijke verenigingen van Australië,
Nieuw Zeeland en Zuid Afrika lid zijn. De FIAF website is zeer
toegankelijk en heeft een mooie opzet met ook veel aandacht voor elk
van de deelnemende landen en voor digitale tentoonstellingen (virtual
exhibitions). De Aziatische website laat zien hoe het niet moet: veel te veel tekst.
Ze hebben allebei wel aandacht voor de postmusea in de regio, met
verwijzingen naar de websites daarvan.

De website van de UPU

De wereldorganisatie van Postadministraties, de Universal Postal Union,
bestaat al 146 jaar en heeft een informatieve website.
Via deze website zijn alle websites te vinden van alle 192 landelijke
postzegeladministraties in de wereld die lid zijn van de UPU.
Ook zijn alle recente afleveringen digitaal te vinden van Union
Postale, hun tijdschrift (in het Engels en in het Frans). En voor
de economen en statistici onder ons is er een jaarlijkse analyse
en die van november 2020 gaat natuurlijk vooral over de effecten van
corona op het mondiale postverkeer. Een gerelateerde website geeft
heel veel afbeeldingen
van postzegels van over de hele wereld.

Nationale websites elders

In totaal zijn er iets meer dan 100 nationale postzegelbonden waarvan de
helft een werkende website heeft en bij bijna allemaal kun je terecht
met Engels. De meeste zijn lid van een regionale koepel en ook van de
F.I.P., maar niet allemaal.

Van de nationale bonden met een goede website noemen we er een paar. In
Groot Brittannië heet de bond de Association
of British Philatelic Societies. In Duitsland is er de Bund
Deutscher Philatelisten, met eveneens een fraaie en informatieve
website²³,
waarbij opvalt hoeveel ‘Digitale Vorträge’
er inmiddels op staan. In de Verenigde Staten is er de American
Philatelic Society, die ook ruimschoots gebruikmaakt van social
media: Facebook, Instagram, Twitter en YouTube
en waarbij veel aandacht wordt geschonken aan nieuwe uitgiftes van de
Verenigde Staten zelf. Opvallend is een YouTube
fimpje met een jonge vrouw die enthousiast uitlegt dat de toekomst
van de filatelie ligt in het online tentoonstellen van verzamelingen.
Bij de Franse Bond, de FFAP,
valt op hoeveel aandacht ze besteden aan een filatelistisch lexicon.
Dat is erg nuttig voor wie met de catalogi van Yvert & Tellier
werkt. De Italianen laten zien
hoe het bestuderen van postgeschiedenis verbonden is met allerlei
andere interessegebieden²⁴.
En tenslotte onze zuiderburen: daar roemden we al de toegankelijkheid
van alle oudere afleveringen van Belgaphil,
maar we kunnen ook de online
catalogus van hun filatelistische bibliotheek aanbevelen, al zou
daar wel een betere zoekfunctie bij moeten worden ontwikkeld.

Verder is het goed om te zeggen dat er ook enkele toonaangevende
verenigingen zijn in het buitenland met zeer goede websites. Een paar
voorbeelden: de oudste in de wereld werd al in 1869 opgericht: de al
eerder genoemde Royal Philatelic
Society London²⁵
en er is een verzamelaarsvereniging voor UK postzegelverzamelaars, de
Great Britain Philatelic Society,
met een indrukwekkende website. Heel leerzaam is ook wat de
Collectors Club in New York
met haar website heeft gedaan. Wat tenslotte niet onbenoemd mag
blijven is een enorme Duitse website: Philaseiten.
Ga zelf eens neuzen op al die websites in de wereld²⁶!
De meest bijzondere bewaar ik tot het laatst hier: Stampontheweb
is een Italiaanse website, in negen talen waaronder het Nederlands,
waarbij toegang wordt gegeven tot vele honderden filatelistische
websites in de wereld, waaronder forums en blogs²⁷.

@@@

3. De
Nederland-filatelie op het wereldwijde web

Nederland
1852, illustratie:Filavaria

Het klinkt raar, maar als je snel een goed inzicht wilt hebben in
Nederlandse postzegels als verzamelobject (en als je Engels leest)
dan kun je het beste beginnen met de website van de American
Society for Netherlands Philately.
Wat vooral zo geweldig is, is dat alle afleveringen van hun mooie
blad, Netherlands
Philately, online zijn te raadplegen vanaf 1975 en dat iedereen in de wereld dat
kan doen zonder ervoor te hoeven betalen. De pdf
(portable document format) versies die
ze online zetten kunnen daarbij worden doorzocht met de steekwoorden
die je zelf intypt. Zelfs het januari nummer van 2021 staat er al op,
met daarin een publicatie over een Martinstempel uit 1906 gebruikt in
Haarlem!²⁸.
Konden wij het maandblad Filatelie maar zo ver krijgen…. Overigens bestond er in Californië een nog wat oudere
‘Netherlands Philatelists of California’ (gestart in 1969), maar die heeft zich bij het 50-jarig bestaan
opgeheven omdat er te weinig leden overbleven. Ze hebben wel een archief-website
waarop alle Newsletters staan van 2010 tot 2019, en ook een ’50-year anniversary publication.
Ook staat er op die site een Engelse vertaling van een van de klassiekers uit de Nederlandse filatelie:
Vellinga’s Postmarks of the Netherlands 1676-1915.

Overige Nederland-filatelie in het buitenland

Nu we toch in het buitenland beginnen: er zijn ook postzegelverenigingen
die zich specialiseren op Nederland (en ‘Overzee’) in Duitsland
en het Verenigd Koninkrijk. De Duitse vereniging heet ‘Arbeitsgemeinschaft
Niederlande’ en heeft een tijdschrift ‘Nederland onder de Loep’, maar hun website
functioneert niet (meer). Wel is er een indrukwekkende persoonlijke
website van Gert Murmann,
die o.a. ook veel informatie bevat over Nederlandse postzegels. In
het Verenigd Koninkrijk zit het hoofdkwartier van de
Nederland-verzamelaars in Schotland: de Netherlands
Philatelic Circle, met ook een eigen tijdschrift, The
Netherlands Philatelist.
De inhoudsopgave van alle nummers van 1974 tot 2019 staat op hun
website,
maar dus niet de artikelen zelf.

En Engelstalige websites vanuit Nederland

In Nederland zijn er inmiddels ook diverse filatelisten die hun hobby
graag in het Engels uitdragen, voor een internationaal lezerspubliek.
Recent is NetPha gestart: “The
International Website for People Interested in
Netherlands+Philately!”. Daarnaast
bestaat sinds kort een ‘blogspot’
over ‘Dutch Philately’, opnieuw in het Engels. Die hebben ook het uitdrukkelijke doel om
filatelie en sociale geschiedenis met elkaar te verbinden (als
‘sociale filatelie’), met daarbij veel aandacht voor
postgeschiedenis en een poging de brug te bouwen met anderen die
geïnteresseerd zijn in historisch erfgoed.

Publiek toegankelijke catalogi en overzichten van postzegels van Nederland en
Overzee

Iedere postzegelverzamelaar kent de catalogi van de NVPH²⁹
en velen zullen daarnaast catalogi raadplegen van het Duitse
Michelconcern,
de Franse Yvert & Tellier, de Britse Stanley Gibbons en/of de
Amerikaanse Scott³⁰.
Een deel ervan is online te raadplegen, maar dat is duur. En
eigenlijk geldt dat voor al die catalogi: als je een beetje bij wilt
blijven gaat veel van je postzegelgeld op aan die catalogi. Maar er
bestaan inmiddels ook publiek toegankelijke postzegeloverzichten op
het web, en een van de belangrijkste komt uit Haarlem: de
Freestampcatalogue
van Postbeeld. Maar voor wie wil vergelijken zijn er de overzichten
van Stampworld
en die van Colnect,
allebei wereldwijde Wikipedia-achtige initiatieven, maar met ook
Facebook-achtige kenmerken: ‘verzamelaars voor verzamelaars’. En sommige
verzamelaars hebben gewoon hun eigen digitale overzicht gemaakt,
zoals Evert
Klaseboer. Uiteraard is er ook een filatelistische website van
PostNL, de CollectClub
en het blad ‘Collect’, maar dat is geen catalogus. Het archief
van Collect is te vinden op Postzegelblog,
dat inmiddels ook vanuit Postbeeld in Haarlem wordt aangeboden. En
er was ook een website van het voormalige
Museum voor Communicatie in Den Haag (http://www.postzegelontwerpen.nl) met allerlei gegevens over
de Nederlandse postzegelontwerpen, maar die site is niet meer in de lucht.³¹.

En er is van alles voor de specialisten

Voor de specialisten zijn er heel veel mogelijkheden. Grote drijvende
krachten zijn de Nederlandse
Academie voor Filatelie³²
en Po&Po: de Vereniging voor
‘Poststukken en Poststempels’, met veel aandacht voor de
Nederlandse postgeschiedenis’. Als je goed zoekt kun je best wel
veel van hun speurwerk online vinden, maar een groot deel zit in
boeken die je moet kopen (of krijgen) of lenen bij de
bondsbibliotheek en die (nog?) niet digitaal te raadplegen zijn, noch
achter een betaalmuur, noch gratis. En daarnaast zijn er allerlei
bijzondere verenigingen, waarvan de meeste met een website en er zijn
wat specialistische persoonlijke websites. Bijvoorbeeld (en in een
willekeurige volgorde): plaatfouten,
plaat- en etsingnummers³³,
luchtpost (of
aerofilatelie), spoorwegzegels⁸²,
militaire post, perfins,
(de perforaties in postzegels aangebracht door bedrijven en
instellingen)³⁴,
belastingzegels (‘fiscaal’ of ‘revenues’)³⁵,
aantekenstrookjes³⁶,
voorafstempelingen, en
postzegelboekjes, rolzegels,
automaat- en loketstroken³⁷.
Maar er zijn ook specialisten zonder een website, zoals de
Studiegroep Particuliere Postbezorging. En voor wie geïnteresseerd
is in de voorfilatelie, of eofilatelie, is er van alles te vinden als
je er veel tijd in stopt, maar het zit verdeeld over heel veel
verschillende websites in binnen- en buitenland. Voor de specialisten
met belangstelling voor postgeschiedenis is er een heel goed
gestructureerde commerciële website, met prachtig illustratiemateriaal, Posthistorie,
de webshop van Willem Pasterkamp.

Wat zou het mooi zijn als er op de Bondswebsite een snelle en
overzichtelijke doorverwijzing is naar ‘alles’ wat over
Nederlandse postzegels is geschreven en digitaal voorhanden is. Met
daarnaast een programma voor het systematisch digitaliseren van de
‘klassiekers’ uit de Bondsbibliotheek (bv het boek van Vellinga
over poststempels), en van een aantal overzichtswerken, zoals de
catalogus van Geuzendam over postwaardestukken³⁸.
En eigenlijk ook al dat moois van Po&Po: bijvoorbeeld hun vele
Posthistorische Studies en het Verenigingsblad ‘De Postzak’. En
natuurlijk het maandblad Filatelie met daarbij een snelle en goede
digitale zoekfunctie.

Overzee

Veel Nederland verzamelaars verzamelen ook de postzegels van de voormalige
koloniën, of zoals het ook wel wordt aangeduid: ‘de Overzeese Gebiedsdelen’.
En sommigen hebben zich daar helemaal op toegelegd. Een
mooi voorbeeld van een digitale tentoonstelling gaat over de
postzegels van Nederlands Indië, verzorgd door Hans
Kruse³⁹.
Een groep die zowel ‘de Oost’ als ‘de West’ bestrijkt is de Studiegroep
Zuidwest Pacific, waarbij de nadruk ligt op Nederlands Indië
en Nederlands Nieuw Guinea, met ook aandacht voor Indonesië.
Een andere (commerciële) website is Prangko,
Bahasa voor postzegel⁴⁰.
De NVPH heeft een speciale catalogus voor de specialisten van
poststempels
van Nederlands Indië. Helaas heeft de Indonesische nationale
bond, de Indonesian Philatelists Association,
geen werkende website. Een groep topspecialisten heeft zich verenigd
in Dai Nippon, met
aandacht voor de Japanse Bezetting en de chaotische periode tussen
1945 en 1950. En onze eigen Hans
van Schaik (site helaas niet meer in de lucht) hield een website bij over allerlei belastingzegels
van Nederlands Indië; en Rein
Bakhuizen van den Brink deed iets vergelijkbaars voor Indonesië.
Er is ook wel digitaal wat te vinden over de Molukken⁴¹.
Vergeleken met al die aandacht voor ‘de Oost’, valt de digitale
aandacht voor Suriname en de Nederlandse Antillen (en Curaçao,
Aruba, Sint Maarten en Caribisch Nederland) nogal tegen. Er is wel
wat digitaal voorhanden maar dat is erg versnipperd⁴².
En eo-filatelisten wijzen er terecht op dat de Nederlandse postale
invloed nog veel verder gaat: de oude postgeschiedenis van gebieden
in het huidige Guyana, in Noordoost Brazilië, het huidige Ghana, het
huidige Sri Lanka, en Tasmanië (Van Diemen’s Land!) is digitaal
nog nauwelijks ontsloten. Er is daarentegen al wel heel veel digitaal
te vinden over Zuid Afrika⁴³
en er is daar ook een actieve en al lang bestaande nationale bond (al
vanaf 1928), de Philatelic Federation of South Africa,
en die hebben de laatste drie jaargangen van hun blad, The
South African Philatelist, nu vrij toegankelijk online gezet⁴⁴.
Zo kan het dus ook!

@@@@

4. Landenverzamelingen
buiten Nederland: digitale inspiratie

USA 1972, bron:
illustratie Postal
Museum

Hoewel binnen onze vereniging de meeste leden wel een Nederland en/of
Overzee verzameling hebben, zijn er toch ook velen met een
buitenlandverzameling, soms heel gespecialiseerd, maar vaker breed en
met belangstelling voor meerdere landen buiten Nederland. Digitaal is
er dan ook veel te beleven tegenwoordig. Allereerst zijn er
gespecialiseerde landenverenigingen binnen Nederland. Daarvan zijn de
meeste lid van de KNBF, maar niet allemaal. Voor Europa zijn er
verenigingen voor verzamelaars van Groot
Brittannië en eigenwijs als die Britten zijn is die vereniging geen lid van de
Bond…, Scandinavië,
Frankrijk (hun blad heet
uiteraard Marianne), Duitsland,
Zwitserland,
Liechtenstein,
Tsjechië en Slowakije (geen website te vinden),
Italië,
Spanje en Portugal,
Griekenland, Oost
Europa, en het Baltische
Gebied. Voor Azië zijn er de al genoemde verenigingen met aandacht voor (de voorlopers
van) Indonesië, maar er zijn ook verenigingen voor China,
voor de Islamitische Wereld
(en daar horen ook delen van Afrika en Europa bij) en voor Israël.
Voor Amerika is er een vereniging voor de Verenigde
Staten en Canada en een voor Latijns Amerika. En ook
is er een digitale presentie van een handelaar/verzamelaar die zich
met Australië bezighoudt en die de aparte naam ‘Halmpje’ heeft voor zijn
website⁴⁵.
Tenslotte heeft de Nederlandse Filatelistische Vereniging Zuidelijk
Afrika nog geen website⁴⁶.
Als we de kaart van de wereld erbij nemen zijn er dus veel gebieden
waarvoor specialistische postzegelverenigingen bestaan in Nederland,
maar grote delen van Azië, Oceanië en Afrika zijn (nog) niet vertegenwoordigd. En er is in Nederland
geen vereniging voor mensen die postzegels van België en Luxemburg verzamelen!

Voor wie in het Nederlands naar informatie over een bepaald land zoekt kan
het ook erg lonen om te zoeken via de zoekfunctie van Postzegelblog⁴⁷.
Iemand als Cees Janssen is daar al jaren bezig kleine
schrijfpareltjes online te zetten, met daarbij steeds een
illustratie. Zoek maar eens bij ‘Ierland’. En er zijn natuurlijk
ook heel veel verzamelaars die niet ‘alles’ van een land
verzamelen, maar die postzegels en poststukken zoeken van de
politieke geschiedenis van een land, of van een bepaalde periode uit
die geschiedenis. Jan Heijs heeft bijvoorbeeld een geweldige website
over postoorlogen, zowel in het Duits
als in het Engels⁴⁸.
Een populair verzamelthema van vredelievender aard is ‘Europa’,
of ‘Verenigde Naties’ met een eigen vereniging en website
in Nederland⁴⁹.
Voor de Europa-liefhebbers is er ook een hele fraaie blogspot⁵⁰.

Het digitale buitenland zelf

China:
een zeldzaamheid uit 1968 voor een Chinaverzameling⁵¹

Veel gespecialiseerde landenverzamelaars zijn vaak (ook) lid van een
internationale vereniging of brengen (veel) tijd door op de websites
van die verenigingen of van de nationale postadministraties⁵².
Maar een rondje Google levert nog wel meer op. Neem China. Voor wie
Chinees kan lezen is er de officiële website van China Post⁵³,
maar daarvan is ook een Engelse versie en dan blijkt dat Google
Translate er ook aan gekoppeld is en je dus alles ook in een soort
Nederlands kunt lezen. Bij de FIAP zijn drie bonden aangesloten die
zich met China bezighouden: de All China Philatelic Federation in
Beijing, de Chinese Taipei Philatelic Federation en The
Hong Kong Philatelic Society.
Wel kan iedereen per email of gewone post contact zoeken met die
bonden. Je kunt daarvoor dus zo nodig Google Translate gebruiken,
zoals de Chinezen zelf ook vaak van vertaalmachines gebruik maken.
Dat gebeurde al toen ik in 2000 een hal bezocht met vele tientallen
handelaren in Shanghai, die geen van allen Engels spraken en mijn
Chinees ging ook niet veel verder dan Nihao;
ik kon daar toen alles vinden wat ik zocht dankzij Chinese handelaren
met een vertaalknop op hun computer. Minder bewerkelijk is het zoeken
naar digitale informatie bij op China gerichte postzegelverenigingen
in het buitenland. Een hele actieve is de Amerikaanse China
Stamp Society
en de Britse mag er ook wezen.
Maar er is uiteraard ook een Forschungsgemeinschaft
China Philatelie
in Duitsland en een La
Philatelie Chinoise in Frankrijk. En zo is er nog meer voor wie doorzoekt. Verzamelaars
van postzegels⁵⁴
worden zo vanzelf verzamelaars van digitale informatie over
postzegels en daarover op het eind meer. Tenslotte: er zijn
internationale websites waar verzamelaars uit de hele wereld aan
andere verzamelaars vragen kunnen stellen, zoals Stampboards.
Met inmiddels meer dan zeven miljoen posts…

@@@@@

5. Thematisch verzamelen: ideeën
opdoen via internet

België is trots op zijn Kuifje, illustratie
Postzegelblog

Veel verzamelaars, ook bij Op Hoop van Zegels, hebben naast een of meer
landen-verzamelingen ook een thematische verzameling opgezet en het
komt nog al eens voor dat ze daar gaandeweg meer plezier aan beleven
dan aan de landenverzamelingen. Dat wordt ook al gauw: hokjes vullen,
en op een gegeven moment “heb je alles, behalve die paar die
financieel onbereikbaar zijn”. Thematisch verzamelen kan zo mooi en
zo uitgebreid als je het zelf wilt doen en het kan ook met een wat
kleinere postzegelportemonnee.

Thematische creativiteit

En op tentoonstellingen en bij verzamelaars thuis zijn prachtige
voorbeelden te vinden van de creativiteit die dan blijkt en van het
plezier dat er uit straalt. In Nederland is er een vereniging voor
Thematische Filatelie met een wat
saaie website en een aantrekkelijk blad (Thema)⁵⁵,
waarvan echter alleen maar de inhoudsopgaves digitaal te vinden
zijn⁵⁶.
Een overzicht van die inhoudsopgaves laat al zien dat het aantal
onderwerpen enorm is. Ook op Postzegelblog
is heel veel te vinden. En er is bijvoorbeeld een heel internationaal
netwerk van thematische verenigingen die zich met religie
bezighouden, waaronder de Nederlandse Gabriël
Vereniging⁵⁷.
Het is een en al uitnodiging om zelf ook aan het werk te gaan en er
iets moois en individueels van te maken. Er zijn vervolgens
verzamelaars die hun thematische verzamelingen digitaal
tentoonstellen op eigen websites⁵⁸,
op websites van digitale tentoonstellingen of op de websites van
verenigingen. Het mooie van die thematische aanpak is dat postzegelen
dan ook aantrekkelijk wordt voor mensen die een heel andere
belangstelling hebben: voetbalfanaten die de voetbalgeschiedenis
vastleggen in een postzegelalbum, vogelliefhebbers die
vogelpostzegels gaan verzamelen en daar hele biologieboeken van
maken, of liefhebbers van stripverhalen die de vele fraaie postzegels
over stripfiguren zijn gaan verzamelen. En om dichtbij het thema van
de digitaliteit te blijven: je kunt natuurlijk ook een
themaverzameling opzetten van computergames!

Computergames
op postzegels van Groot Brittannië uit 2020. Illustratie: Free stamp catalogue

Van alles erbij

Het voordeel van de thematische aanpak is ook dat je er allerlei andere
soorten illustraties bij kunt verzamelen en die kunt verwerken in je
verzameling. Dat kunnen de zogenaamde maximumkaarten zijn⁵⁹,
maar ook ansicht- of prentbriefkaarten⁶⁰
(al dan niet met postzegels), of postwaardestukken, waarvan sommige
geïllustreerde luchtpostbladen erg gewild zijn. Maar het kunnen ook (zelf gemaakte)
foto’s en kaarten zijn en ik zie in thematische
postzegelverzamelingen en in de open klasse bij tentoonstellingen ook
suikerzakjes, sigarenbandjes, lucifersmerken en voetbalplaatjes.
Sommige thematische verzamelingen zijn ware kunstwerken, waarbij ook
eigen tekeningen en zelf getekende albums worden gemaakt. En je kunt
tegenwoordig natuurlijk ook zelf postzegels laten maken bij PostNL,
of bestaande persoonlijke
postzegels er in opnemen. Daarvan zijn er inmiddels al heel veel
en niet alleen in Nederland⁶¹.

Thematisch digitaal

Om een idee te krijgen wat er allemaal kan en hoe fraai dat er uit kan
zien is het goed om af en toe eens een bezoek te brengen aan de
digitale tentoonstellingen die nu als paddenstoelen uit de grond
schieten en waaraan ook Nederlandse verzamelaars zijn gaan meedoen.
Mooie voorbeelden zijn het Duitse
Exponate (van de Duitse Bond), en het Tsjechische
Exponet. Het Canadese
Stampedia probeert een forum te zijn waarop iedereen in de wereld
digitaal kan tentoonstellen en ze pakken dat breed aan, met een
Facebook account en een YouTube
video⁶².
In Nederland loopt de postzegelvereniging Volkel-Uden
voorop en ook zij begeleiden het met een Facebook
pagina. En er zijn jonge verzamelaars die nog een stap verder
gaan en die de lol van het (thematisch) verzamelen van postzegels
uitdragen op Twitter⁶³.
Voor wie zich wil laten verrassen: kijk eens op de tentoonstelling
van Clemens Brandstetter over Agent Orange op de Duitse
website (nee, het gaat niet over Prins Bernhard), of de digitale
tentoonstelling van René Hillesum, hoofdredacteur van ons maandblad Filatelie, die dat al in
2007 deed over het Spoorwegstation
in Helsinki⁶⁴.
En natuurlijk bij dat verrassende Volkel-Uden: kijk maar eens naar de
digitale tentoonstelling over muziek,
waar het plezier van af spat, of een over ‘Rembrandt’,
die laat zien dat een geschreven tekst ook gewoon kan. De website van
Volkel-Uden geeft trouwens ook een overzicht van allerlei digitale
tentoonstellingswebsites, ook van individuele verzamelaars, zoals
Willy
Ahlers, die ons al in 2010 probeerde te enthousiasmeren voor wat
hij de E-Kaders noemde⁶⁵.
Maar ook bijvoorbeeld Henk van de
Laak, die zijn eigen verzamelingen (van Rijkswaterstaat tot het
Suezkanaal) digitaal tentoonstelt op zijn eigen website. Volkel-Uden
verwijst daarbij ook naar het Postgeschiedenisdeel van onze eigen
OHVZ
website. Inderdaad is er een vloeiende overgang van online
publicaties met teksten en illustraties (zoals heel veel op
Postzegelblog, of zoals op de websites van verenigingen – Geleen
en Nijmegen
doen dat heel goed – of van individuele verzamelaars -zoals John
Dehé⁶⁶
naar digitaal tentoonstellen. En een heel bijzondere vorm is wat je
zoal bij Pinterest
tegen komt: gewoon mooie plaatjes en opvallend vaak zijn het jonge
vrouwen die daar enthousiast gebruik van maken⁶⁷.
In kringen van tentoonstellingsorganisatoren is er nu discussie over
het ‘online jureren’ en het transparanter maken van beoordelingen
door ze digitaal toegankelijk te maken. En dat geldt dan niet alleen
de digitale tentoonstellingen maar ook de klassieke tentoonstellingen
met kaders in zalen. Bij de FIP is trouwens een lijst te zien van hun
internationale
bestand aan juryleden. Vanuit Nederland zijn dat er momenteel
drie⁶⁸.
Maar er zijn ook websites die het mogelijk maken om hele
verzamelingen digitaal zichtbaar te maken, zonder dat er jurering aan
te pas komt; gewoon om interessante verzamelingen voor het nageslacht
te bewaren. Een voorbeeld is hetgeen René
Hillesum nu probeert op gang te brengen met de website ‘Boekenland‘.

Sociale en (historische) streekfilatelie

Maandblad
februari 2021: Themanummer Sociale
Filatelie

Steeds meer verenigingen gaan er toe over om de postgeschiedenis van de
eigen streek online te zetten, zoals ook OHvZ heeft gedaan en verder
zal uitbouwen en soms is er ook aandacht voor de postgeschiedenis van
de eigen vereniging. En er is ook steeds meer aandacht voor wat
‘sociale filatelie’ wordt genoemd: een thematische verzameling
rondom een persoon, een organisatie of een maatschappelijk fenomeen.
Bij OHvZ hebben we nu ook een paar voorbeelden online staan, en er is
een begin gemaakt met een digitale postgeschiedenis van bedrijven en
instellingen. Het maandblad Filatelie heeft in februari 2021 zelfs
een themanummer over sociale filatelie gemaakt. Sociale filatelie en
streekfilatelie verbinden de filatelie met historische verenigingen,
met heemkundeclubs en met lokale archieven en de studie daarvan. En
ook daarbij zijn prentbriefkaarten vanzelfsprekende bruggenbouwers.
Maar ook de aandacht voor familiestambomen (genealogie⁷⁰)
leidt tot het gebruik van ansichtkaarten, postzegels en poststempels
als illustratiemateriaal bij het maken van overzichten van
familiegeschiedenissen en -herkomst. Rein
Bakhuizen van den Brink heeft het ook al online gezet. Het zou me
niet verbazen als er bijvoorbeeld onder migranten belangstelling gaat
groeien voor de postgeschiedenis van de streken waar ze vandaan komen
en de routes die ze hebben afgelegd. En er zijn reizigers die
‘overal’ waar ze zijn geweest postaandenkens kopen en dat
vastleggen in een boek. Zoals
Postal
Stamps Travelogue.

@@@@@@

6. Online kopen en verkopen;
veilingen en handelaren

Persoonlijke
postzegel ter gelegenheid van 80 jaar NVPH in 2008. Illustratie:
Filahome

Veel postzegelverzamelaars brengen veel tijd door op de websites voor
kopers en verkopers van postzegels en prentbriefkaarten. In Nederland
zelf is het vooral Marktplaats,
maar internationaal zijn het vooral eBay
en Delcampe.
Die websites zijn gewoon in het Nederlands te bekijken,
maar als je specifieke dingen zoekt buiten Nederland loont het de
moeite om ook in andere talen te zoeken. Dat kan simpel door in
Google bijvoorbeeld in te typen eBay
Francobolli of Delcampe
Briefmarken. En er zijn ook veel postzegels te vinden op
Catawiki,
een website ‘voor en door verzamelaars’. Sommige verenigingen en
verzamelaars hebben hun eigen webshop⁷¹.
Er is overigens ook een Nederlandse website voor het onderling ruilen
van postzegels. En er is een website voor het aankopen van
Nederlandse ansichtkaarten⁷².
Een heel breed overzicht over van alles wat digitaal gezocht kan
worden over filatelie is te vinden op de
Filateliestartpagina-website.
Daar staat ook een lijst met handelaren, veilinghuizen en
buitenlandse postadministraties, maar dat is lang niet compleet. Er
is trouwens via Google Scholar een
lezenswaardig wetenschappelijk artikel te vinden over Nederlandse
amateurpostzegelhandelaren in de periode 1995-1998⁷³.

De commerciële postzegelhandel

Postzegels kun je natuurlijk ook op andere manieren kopen en verkopen: bij
handelaren en bij veilingen. Voor de Nederlandse postzegelhandel is
er de NVPH, met op hun website ook een
overzicht van alle aangesloten
leden. Er is ook een internationale koepel van
postzegelhandelaren, met een eigen website: de International
Federation of Stamp Dealers Associations,
waarvan op dit moment de Haarlemse eigenaar van Postbeeld, Rob Smit,
president is. Op een prachtige wereldkaart kun je in zoomen
per land en per handelaar. Heel veel postzegelhandelaren uit binnen-
en buitenland hebben inmiddels een goede website en sommige
handelaren hebben dat al heel lang. Voor de handel is dat ook wel een
voorwaarde gebleken want degenen die dat niet hebben gedaan zijn
inmiddels bijna allemaal ter ziele. En daarmee is de handel in
principe mondiaal geworden, zoals Postbeeld
in Haarlem (en elders) en Hollands
Glorie in Heemstede al heel vroeg hadden begrepen⁷⁴.
Bij Postbeeld kun je de hele website bekijken in het Nederlands,
Duits, Engels, Frans, Italiaans, Spaans, Russisch en uiteraard
Chinees. Bij Hollands Glorie word je doorverwezen naar Stampworld
waar je alles in bijna vijftig talen kunt bewonderen. En er zijn ook
grote buitenlandse handelaren, zoals het Deens Nordfrim,
die een eigen Nederlandse website hebben. Sommige handelaren doen ook
van alles aan postzegeleducatie, zoals de Helderse
Postzegelhandel. Er zijn ook websites die je bij de hand nemen
over het kopen en verkopen van postzegels, zoals Filahome
van Ruud van Capelleveen.

Partijenhandelaren spelen het klaar om een groot deel van hun betere aanbod integraal
online te zetten en dat keer op keer. Een mooi voorbeeld is de Haagse
Postzegel Partijen Centrale.
Wij maakten overigens eerder een overzicht van de geschiedenis van de
postzegelhandel in Haarlem en omstreken en dat is natuurlijk digitaal
te
lezen en te bekijken. Er is overigens nog wel op te merken dat de
(online) handel vaak veel breder is dan alleen maar postzegels. Vaak
horen prentbriefkaarten en munten er sowieso bij, maar soms ook veel
meer verzamelwaardige zaken⁷⁵.

Veilingen

Heel veel postzegelverenigingen hebben een eigen veiling en die zijn vaak
ook digitaal te bekijken (soms alleen voor leden die dan moeten
inloggen) als de verenigingen een eigen website hebben. Dat geldt ook voor Op Hoop van
Zegels. Corona heeft ervoor gezorgd dat die veilingen veelal
‘virtueel’ zijn geworden: bieden en afhandeling gaan per email en
‘iedereen’ kan digitaal zien wat de kavels zijn en vaak ook wat
ze hebben opgebracht⁷⁶.
Daarvoor hoef je geen lid te zijn. Dat moet je vaak wel zijn om te
mogen aanbieden en om te mogen bieden, al komen er ook veel
nalatenschappen op de ‘eigen’ veilingen terecht van mensen die
nooit lid zijn geweest, maar waarvan de familie contact zoekt om
eindelijk eens af te komen “van al die rommel”. Maar er zijn
natuurlijk ook allerlei commerciële
veilinghuizen in binnen- en buitenland. Op Hoop van Zegels doet zaken
met Corinphila in
Amstelveen, het oude Wiggers de Vries, en nu onderdeel van de
Corporation Internationale de Philatélie,
met een hoofdvestiging in Zwitserland⁷⁷.
Maar er zijn in Nederland nog steeds heel wat veilinghuizen en een
overzicht daarvan is te vinden op Postzegelblog.
Die zijn echt van alle markten thuis. Internationaal is er het
StampAuctionNetwork,
met een duizelingwekkende hoeveelheid mogelijkheden. Een ander
netwerk is het
StampCircuit,
al even overweldigend. Maar voor wie zoekt is er nog veel meer. En
een deel van die veilinghuizen heeft inmiddels werkelijk prachtige
websites.

@@@@@@@

7. Zelf digitaal verzamelen

Eindelijk
ook die Mauritiusklassieker
in je verzameling

Ik heb het leukste bewaard tot het laatst. Op het internet zijn allerlei
voorbeelden te vinden van digitale verzamelingen. Postzegels
verzamelen kan een dure hobby zijn, maar digitaal verzamelen kost
alleen tijd; geen geld. En een ‘analoge’ verzameling mist altijd
net die paar zegels die onbetaalbaar of onvindbaar zijn, tenzij je de
Britse koningin bent, vooral dankzij grootvader George V. Een
digitale verzameling (van een land of thematisch) is vaak veel
completer te krijgen omdat inmiddels vrijwel elke postzegel ter
wereld en vrijwel elke afstempeling ter wereld wel ergens digitaal te
vinden is. Al moet je er vaak lang naar zoeken en is niet elke
afbeelding even mooi….Je kunt daar dan een eigen digitaal album van
maken. En los van het plezier in het digitaal verzamelen zelf kun je
ook heel veel plezier beleven in het zoeken naar en het vermelden van
allerlei achtergronden: filatelie als studie!

Voorbeelden zijn inmiddels steeds meer te vinden op verenigingswebsites en onze
eigen Kennemerlandse Postgeschiedenis op de
site van OHvZ is er een goed voorbeeld van, al zijn het eigenlijk ‘hybride’
verzamelingen: de opgenomen stukken daarvan komen zowel uit allerlei
websites, als uit verzamelingen van OHvZ-leden, en uit de
rondzendingen (en in beide laatste gevallen maakte ik foto’s met
mijn smartphone en die zette ik door naar mijn email-adres waar ik ze dan vandaan
pluk om in het digitale album te importeren). Een ‘puur’
voorbeeld van een digitale verzameling is de verzameling over
Mauritius op de website van het Afrika-Studiecentrum
in Leiden, waar overigens al een hele serie staat van dit soort
digitale
verzamelingen over Afrika. Vooral de illustraties van poststukken
maken het een feest, evenals de poging om van zoveel mogelijk
plaatsen een poststempel op te nemen, liefst op een gelopen poststuk
(en dat is een hele uitzoekerij op zich) en ik neem ook af en toe een
‘iconografische analyse’ op: wat staat er eigenlijk op postzegels
uit bepaalde periodes en hoe verandert dat door de tijd? Ik heb daar
eerder ook al eens mee geëxperimenteerd
toen ik een vergelijking maakte van de beelden op Nederlandse en op
Duitse postzegels in de loop van hun (postzegel)geschiedenis⁷⁸.

Zelf digitale albums maken

Het digitaal verzamelen betekent ook dat je je digitale album zo kunt
inrichten als je zelf wilt en dat je er van alles aan interessants
bij kunt halen. Voor wie zelf aan de slag wil gaan met deze nieuwe
vorm van verzamelen heb ik een aantal tips.

Postzegel
van Moresnet uit 1886, Illustratie

De eerste tip is: begin klein: probeer maar eens een digitaal album te
maken van Moresnet, dat rare stukje land tussen Nederland, België
en Duitsland, dat een tijdje eigen postzegels heeft gehad. Philip
Dröge schreef er een paar jaar geleden een heel interessant boek over:
“Moresnet:
opkomst en ondergang van een vergeten buurlandje”. Met daarin
ook een hoofdstuk over die postzegels.

Verdere praktische tips

Het eerste wat je dan doet is naar Google gaan en daar ‘Moresnet
postzegels’ intypen en op ‘afbeeldingen’
klikken. Je ziet dan meteen dat er heel veel digitaal te vinden is en
dat werk je systematisch af. Datzelfde kun je herhalen met ‘Moresnet
stamps’, ‘Moresnet Briefmarken’ en ‘Moresnet Timbres Postes’.
En het loont ook de moeite om bij ‘alle’
te gaan kijken en dan de meest veelbelovende websites nog eens door
te lopen. En van het een komt dan het ander.

Bij alle afbeeldingen die je wilt opnemen in je digitale album ga je met
je muis op de afbeelding staan, je klikt er op en dan zie je staan
‘copy image’. Dat ‘paste’
ik dan op de bladzijde die ik wil vullen. Ik doe dat in Word
en maak er later een pdf
van en ik kopieer ook de zogenaamde URL (de ‘Uniform
Resource Locator’) door te klikken op ‘copy image address’,
zodat altijd de bron wordt gegeven. Soms blokkeert een kopieerfunctie
omdat de website dat niet toestaat. Een ‘truc’ die dan vaak wel
werkt is om de afbeelding eerst op een Powerpoint
pagina te zetten en vandaar opnieuw te kopiëren naar Word.
En soms lukt ook dat niet en zoek je gewoon naar een andere
soortgelijke afbeelding. Als je browser of je computer een scherm-afbeeldingsfunctie (screen
shot) hebt kun je ook elke afbeelding rechtstreeks van je scherm af kopiëren
en in je digitale verzameling plaatsen. Als ik zo een digitale
‘basisverzameling’ heb aangelegd (met kaartjes, plaatjes/foto’s
en teksten erbij) en nog verder wil gaan, dan hanteer ik een lijst
met veilinghuizen die goede archieven hebben en mooie afbeeldingen.
Een heel bruikbare ‘moederwebsite’ is dan Philasearch.
En ik ben zelf voor achtergrondinformatie en fraaie kaartjes
gecharmeerd van Stampdomain
en van een website die helaas opgehouden is met het overlijden van de
maker (de Nederlander Gerben van Gelder), maar waarvan een groot deel
nog te vinden is via het webarchief.
En ik kijk ook altijd even bij Wikipedia (in diverse talen)⁷⁹.
Daar staan ook vaak mooie illustraties die het digitale album kunnen
verrijken. Maar er is nog heel veel meer voor wie dit een mooie
tijdsbesteding vindt. En het hoeft natuurlijk geen digitaal album te
worden van een land of postzegelgebied. Het kan ook een bepaald soort
zegel zijn, bijvoorbeeld ‘eerste emissie Nederland’, of het kan
een themaverzameling zijn over van alles en nog wat. Digitale
filatelie is grenzeloos en kan postzegels verzamelen een hele nieuwe
dimensie geven. En voor wie vastloopt of opmerkingen heeft: vragen staat vrij en tips zijn
welkom! (secretaris@ohvz.nl).

@@@@@@@@@@@@@@@@
Veel plezier!@@@@@@@@@@@@@@@@

BBC
2019: een oude hobby krijgt nieuwe energie⁸⁰

Covid-19
postzegel van Isle of Man, 2020: “Care will carry us through”:
Zorg brengt ons er weer boven op!⁸¹

Op
naar het mondkaploze 111-jarig jubileum!

Voetnoten

1	Met veel dank voor de input van Arend Bultman, Hugo Brieffies, Victor Coenen, Wilbert Davids, John Dehé, Cor Fortgens, Jeffrey Groeneveld, Jan Heijs, René Hillesum, Cees Janssen, Leo Koelemij, Theo van Koolwijk, Nico van der Lee, Ben Mannesse, Wim Meens, Jan Mulder, Luc Turkenburg, Edwin Voerman en Arie Zonjee. Ik wil benadrukken dat ik zelf voor dit stuk de verantwoordelijkheid draag , niet de Bond en niet de mensen die mij van commentaar hebben voorzien!
2	De illustratie van de postzegel komt van swissinfo.ch.
3	Met Bondsvoorzitter Victor Coenen en verder ook Hugo Brieffies, Wilbert Davids, Ronald Rong en Hans Wilderbeek, met dank voor de inspiratie!
4	Illustratie: www.datafun.fi.
5	Wikipedia en deze informatie is in nog veertig talen te lezen, allemaal op een wat andere manier.
6	Er is ook een beperktere vertaaldienst online (voor NL, EN, FR, DE en SP): mijnwoordenboek.nl
7	Zie: Wwikipedia
8	De viertalige woordenlijst Philawords op zijn website bestaat uit Nederlands/Vlaams, Engels, Duits en Frans. Het bevat ook een heel nuttige woordenlijst in vier talen voor kleurenaanduidingen.
9	De Nederlandse postzegelverenigingen staan op de Bondswebsite en dit kan worden gecompleteerd met de lijsten van Postzegelblog en van Samenwerkingsverband Filatelie.
10	De eerste zijn op YouTube te vinden, er zijn er tot nu toe negen van. Op de website van de vereniging in Purmerend staan ze allemaal. Er zijn trouwens nog wel meer hele goede video’s op het net te vinden over filatelie: bv. een cursus filatelie van Cees van der Wel; hier deel 11.
11	De KNBF link is nog: http://www.defilatelie.nl, maar daar kom je pas na drie keer klikken en flink zoeken. Alle inhoudsopgaves van 2009 tot nu toe zijn wel digitaal te raadplegen op de Maandbladwebsites en je kunt de digitale versies wel kopen (voor 15 euro per jaargang; als ‘cd-roms’, ja heus; ik kan die niet eens meer kwijt in mijn laptop laat staan op mijn smartphone of op tablets). Het prachtige en zeer informatieve maandblad (inmiddels 99 jaar oud) verdient het om voor iedereen gratis digitaal toegankelijk te zijn.
12	Naar verluidt werkt het bestuur van het Maandblad nu aan een nieuwe website. Een complicerende factor hier is het feit dat de Bond geen volledige eigenaar is van het maandblad. Dat is de ‘Stichting Nederlandsch maandblad voor Philatelie’, met een apart bestuur waarin de Bond maar een van de deelnemers is. De zeer gecompliceerde geschiedenis van het maandblad en haar voorgangers staat op Wikipedia. Het lijkt mij tijd om het minder gecompliceerd te maken.
13	Ze hanteren daar inderdaad de ‘grace period’ van twee jaar: alles wat ouder is, is vrij toegankelijk in te zien door iedereen. En je kunt per nummer alles doorzoeken met je eigen zoektermen.
14	Je kunt die ook aanklikken in (o.a.) het Nederlands maar dan zie je ook meteen dat dat vertalen nog wel wat beter mag….
15	Dit is een dode link. De site http://www.postzegelontwerpen.nl bestaat niet meer.
16	Jeugd Filatelie Nederland en stampkids van Toon Oomens. Kijk ook eens op de Belgische website filakids. Voor jongeren is ook Stamptrade een goede opstap en veel Nederlandse jongeren doen graag mee met het positief of negatief waarderen van nieuwe postzegeluitgiftes in Europa op het Belgische Philandria.
17	PostNL; KNBF. Het voormalige Museum voor Communicatie heeft haar postzegels in 2018 afgestoten naar het Nationaal Archief. Hele interessante digitale buitenlandse postcollecties zijn te vinden in bijvoorbeeld Duitsland en Groot Brittannië.
18	Den Haag. (Den Haag is vooral interessant vanwege de manier waarop ze hun geschiedenis als vereniging vertellen); Geleen, (kijk eens naar hun pagina ‘links’); Gouda, (kijk eens naar hun aandacht voor ‘de toekomst van de filatelie’). Nijmegen; Purmerend, (ook met een eigen Facebook account); Volkel-Uden, (digitale tentoonstellingen!) en Zwolle, (zie vooral ook hun rubriek ‘IT in de Filatelie’).
19	Nogmaals: met een moderne browser is de vertaling zelf te doen in veel meer talen.
20	Een voorbeeld
21	Zoals bijvoorbeeld Global Philatelic Library en The Royal Philatelic Society London (je kunt daar ook met eigen zoektermen zoeken in de bibliotheek van de KNBF).
22	en als je lid bent en hebt ingelogd staat er nog veel meer, zoals bij wel meer websites in de filatelie.
23	Kijk ook eens op Deutsche Briefmarken Zzeitung en voor een groot aantal Arbeitsgemeinschaften op: Briefmarkenspiegel
24	In Italië is ook Vaccarinews heel interessant.
25	Al eerder is hun bibliotheekoverzicht geroemd; het is wel een website die af en toe als zeer specialistisch kan over komen.
26	Bij veel websites verschijnt een waarschuwing dat ze ‘not secure’ zouden zijn. De veiligheidseisen worden steeds strenger en websites zijn niet altijd meegegaan met die veiligheidsvoorwaarden en privacy-eisen.
27	Het is gelieerd aan het Italiaanse AICPM en die hebben een website waar niet iedereen van zal houden….
28	Haarlem 2 ‘Martin’ postmark on ‘Church mail’ with free franking; September 1906. by Hans Kremer. Vol.45.3
29	Catalogi van de NVPH: Nederlandse postzegels, persoonlijke postzegels, specialiteitencatalogus, eerste editie 1933, speciale catalogus en junior catalogus.
30	Michel ook: Briefmarken (Henk Burgman maakt daar steeds goede boekbesprekingen van: die zijn te vinden op de filatelistenvereniging De Gelderse Vallei); Yvert & Tellier; Stanley Gibbons; Scott. Er zijn ook websites die een veel groter aanbod weergeven, zoals: World Stamp Catalogues (voor Nederland ) en Samenwerkingsverband Filatelie vanuit een Nederlandse website.
31	Het Museum voor Communicatie heette eerder PTT Museum en later COMM. Het is sinds 2019 onderdeel van het Museum voor Beeld en Geluid, maar postzegels horen er niet meer bij: Beeld en Geluid Den Haag. Die zijn naar het Nationaal Archief verhuisd.
32	Veel publicaties van de academie staan online en de website is zeer systematisch opgezet. Dit is een voorbeeldige website.
33	Maar ook: plaatfoutenstudies (particulier)
34	Artikelen in het verenigingsblad, de Perfinpost, staan vanaf 1987 op de website, gerubriceerd naar land.
35	belastingzegels.nl (vereniging).
36	Specifiek voor militaire post: aantekenstrook.nl(particulier)
37	Er is ook een mondiale website over ‘meter stamps’; dit is het gedeelte over Nederland.
38	Nu staan alleen de aanvullingen online. In het Engels ook op Yumpu.com.
39	Deze website uit Tsjechië laat zien hoe interessant digitaal tentoonstellen is.
40	Particulier
41	Zoek op Maluku Selatan.
42	De beste bron is de Studiegroep ZWP (al zou je dat niet zeggen, gezien de naam: Zuid-West Pacific), zie eerder.
43	Zie bijvoorbeeld de African Postal Heritage Papers van het Afrika-Studiecentrum in Leiden. De nummers 9 tot 16 gaan over de Zuid-Afrikaanse gebieden tot 1910 en nummer 26 over de Zuid-Afrikaanse spoorwegzegels.
44	Philatelic Federation of South Africa. Ze hebben ook een werkend facebook account.
45	Dit is overigens een website die al lang niet is bijgehouden.
46	Al is er dus wel veel digitaal te vinden, o.a. op African Postal Heritage en voor Zuid Afrika bijvoorbeeld: De Postkoets.
47	Ook met een Engelstalig deel (Freestampmagazine) en ook met en facebook pagina
48	Andersom is er een niet-filatelistische website op dit gebied, De Facto, die ook aandacht besteed aan postzegels
49	Het gaat om De Nederlandse Postzegelvereniging VN-VE. Er staat op deze website ook een catalogus van alle postzegels over de NAVO (1949-2019).
50	Met daarbij ook een doorklikmogelijkheid naar alle postadministraties van Europa.
51	Illustratie:. filatelie.nu. Van deze postzegel zijn er maar acht bekend en op een veiling bracht het in 2012 dan ook bijna 1 miljoen euro op. Probleem was dat Taiwan wit gekleurd was en toen dat ontdekt werd is de uitgifte schielijk teruggetrokken….
52	Een lijst daarvan is te vinden op Samenwerkingsverband Filatelie (en uiteraard op die van de UPU, zie eerder). Het is overigens heel instructief om te zien hoe de United States Postal Service gebruik maakt van allerlei soorten social media: Facebook, Twitter, YouTube, LinkedIn en blog. Ook PostNL doet trouwens haar best (zie een waarderend stuk uit 2015) De Kracht VanContent. En kijk eens op de prachtig uitgevoerde website van de Britse postadministratie.
53	En ook die van Taiwan, Macao en Hong Kong: ik kom daar achter via: La Philatelie Chinoise.
54	En alles wat daarbij kan horen. Zo is er een mondiale website over automaatzegels
55	Kijk ook eens op de website van Belgische vereniging voor Thematische Filatelie en bij de verzamelingen die daar op staan.
56	Maar leden kunnen (met een wachtwoord) wel bij de publicaties van de laatste tien jaar.
57	Zie ook: Weltbund St. Gabriel.
58	Een voorbeeld is Piet Dees. Zie ook: op YouTube. En een heel bijzondere vorm van digitaal-muzikaal tentoonstellen is: deze.
59	Daar is zelfs een aparte vereniging voor: Vereniging voor Kinderpostzegels en Maximafilie en die specialiseren zich ook in de Nederlandse kinderpostzegels, waarbij steeds maximumkaarten zijn gemaakt die werden gegeven als bedankkaart aan vrijwilligers van de Actie Kinderpostzegels.
60	Ook daar zijn uiteraard verenigingen voor, zoals Vereniging Documentatie Prentbriefkaarten en commerciële websites zoals PostcardsFrom.nl en House of Cards. Er zijn inmiddels heel veel archieven online waar het zoeken naar passende prentbriefkaarten veel mensen groot plezier geeft en het vinden, kopiëren en afdrukken van een passende illustratie net zo veel voldoening geeft als het vinden van die ene zegel die je al lang zoekt. En internet heeft er ook voor gezorgd dat het sturen en ontvangen van prentbriefkaarten naar en van de hele wereld weer een spannende hobby werd: met 800.000 leden (41.000 vanuit Nederland) bevordert Postcrossing het wereldwijd uitwisselen van prentbriefkaarten-met-postzegels. Vanuit de Nederlandse deelnemers alleen al zijn er inmiddels 4,5 miljoen kaarten verstuurd. Overigens heeft de FIP in 2018 ‘picture post cards’ experimenteel ook toegelaten tot internationale tentoonstellingen.
61	Kijk maar eens bij Duitsland.
62	Maar helaas lijkt de site al een tijd niet meer te worden aangevuld.
63	(Hugo Brieffies) Maar er is heel veel meer.
64	Toen al….Nu ook hier uitgebreider.
65	Omdat de Adobe Flash vanaf 1.1.2021 niet meer functioneert is veel ervan niet meer zichtbaar te maken.
66	Dit is wel een website die door browsers soms als unsafe wordt aangemerkt en dat gebeurt wel meer bij particuliere websites die blijkbaar een gemakkelijk doelwit zijn van hackers.
67	Door ‘Kim, Nienke en Ruchama’ (zie ook hun eigen site).
68	Op de FIP website staat ook informatie over de laatste jaren aan ‘gewone’ tentoonstellingen, wie daar aan meededen en welke prijzen ze daar kregen. Van 2017 t/m 2019 waren veertig verschillende Nederlandse inzenders actief bij vijf grote internationale tentoonstellingen en een aantal daarvan meer dan één keer. Daar zitten ook veilinghuizen en het maandblad Filatelie bij. In 2020 was er om begrijpelijke redenen geen grote internationale tentoonstelling.
69	Voetnoot vervallen.
70	Er is een Nederlandse Genealogische Vereniging met een eigen website. De Haarlemtak vergaderde vaak naast ons toen dat allemaal nog mocht. Kijk ook eens op Stamboomforum.
71	Zo ook de KNBF zelf: postzegel verkoop. Een voorbeeld van een persoonlijke webshop is Specialsale van M. Schoemaker uit Barneveld.
72	Van Kees en Riet van Varick uit Leiden; KVR, een voorbeeld van een hobby die uit de hand liep!
73	Van Der Grijp, P. (2002). Passion and profit: The world of amateur traders in Philately. Journal of Material Culture, 7(1), 23-47. Het is online te lezen. Het stuk is uit de nadagen van de glorietijd van het postzegels verzamelen, toen er bij de verenigingen van de Bond nog meer dan 40.000 leden aangesloten waren (in de jaren ’70 waren dat er zelfs 75.000). Dat zijn er nu niet veel meer dan 10.000.
74	Zie ook: StampWorld
75	Voor munten (of numismatiek) is er ook een grote Nederlandse overzichtswebsite bij Startpagina.
76	Zoals bij OHvZ . Bij de postzegelverenigingen in Nederland is deze verbreding (nog) veel minder aan de orde. Een voorbeeld van een uitzondering is de vereniging Ronde Venen
77	Postzegelveiling Amstelveen is niet meer op het web aanwezig. Het veilingarchief is hier te vinden.
78	Dat verscheen in 2006 als “Postzegels als manifestatie van (veranderende) nationale identiteit. Duitsland en Nederland van 1849 tot 2005” in het blad Geografie en in Filatelie (en in ‘Duitse Post’, het blad van de Duitslandverzamelaars in Nederland), in een Duitse bewerking in het blad Philatelie (2007) en in een Engelse bewerking in de internationale editie van het blad, ook in 2007. Er was toen veel belangstelling voor!
79	En nu iedereen toch bezig is met oefenen: Neutral_Moresnet
80	Bron: BBC “Tech-savvy stamp collectors energise an old hobby”, door Caroline Bullock.
81	Afbeelding BBC
82	Zie ook Railway Stamps Online. Daar staan Nederlandse zegels over spoorwegen en de site is behoorlijk uitgebreid. Op deze website staan ook verwijzingen naar ‘toerisme in Nederland’ en ‘Nederlandse personen’.

versie 12-11-2022