Samenstelling: Ton Dietz. Met afbeeldingen afkomstig van internet en uit de verzamelingen van OHvZ leden Dick de Geus, Jan Groenendijk, David Haug, en Ronald Notenboom.
In het februarinummer 2019 van Filatelie (pp. 80-84) verscheen een vertaling van Axel Dörrenbach’s artikel over de Deutsche Dienstpost Niederlande, door René Hillesum. In het juni/julinummer van 2019 (pp. 362-364) verscheen het vijftiende deel van Nico Bader’s reeks over de Duitse civiele postcensuur tijdens de Tweede Wereldoorlog, met daarbij ook voorbeelden uit Nederland. Voor beide thema’s hebben we ook allerlei Haarlemse voorbeelden gevonden, die hier worden behandeld.
I: Haarlem: Duitse Dienstpost/Deutsche Dienstpost Niederlande
Volgens het Dörrenbach/Hillesum artikel (p. 80) was de DDPN bedoeld voor “de Duitse (bezettings)overheid en de partijafdelingen (dienstpost), de werknemers daarvan, de Duitse strijdkrachten (veldpost), koopvaardijschepen evenals Duitse bedrijven en zakenlieden (Geschäftspost) en die van hun werknemers (Gefolgschaftspost). Bij de toegelaten bedrijven bevonden zich ook Nederlandse bedrijven, vooral in de wapen- en andere oorlog-gerelateerde industrie zoals bijvoorbeeld expeditiebedrijven. Ook konden Nederlandse vrijwilligers in het Duitse leger gebruik maken van de veldpost. De DDPN had ongeveer 40 postkantoren en postafdelingen met een loketdienst en – tot 15 augustus 1942 – openbare brievenbussen voor dienstpost, verspreid over het hele land”. Ook in Haarlem was zo’n postkantoor: de Deutsche dienstpoststelle Haarlem.
Verzameling Jan Groenendijk. Poststempel Deutsche Dienstpoststelle Niederlande Haarlem 13.6.1941 op Duitse Hindenburgpostzegel van 12 pf.
Verzameling Jan Groenendijk. Brief van de Reichskommissar für die besetzten Niederländischen Gebiete, Prov. Nordholland, Kenaupark 21 Haarlem, naar Amsterdam, met een rood rechthoekig stempel ‘Dienstpost’ en een poststempel Deutsche Dienstpost Niederlande Haarlem, 3.7. 1941.
Verzameling Ronald Notenboom. Aantekenstrookje Deutsche Dienstpoststelle Haarlem, 1941?, verstuurd naar Wenen, gefrankeerd met Hindenburgzegels 10c en 2x 20c.
Bron: Delcampe: “Dienstpost Haarlem – Bloemendaal 1941 – Polizeioffizier”.
Verzameling Jan Groenendijk. Brief van Haarlem naar Zandvoort met poststempel van de Deutsche Dienstpost Niederlande, Haarlem, 25.8.1942 en Briefstempel van de Wehrmachtkommandatur Haarlem.
Bron: Delcampe. Brief van het Deutsche Fachwerber Arbeitsamt Haarlem naar Berlijn met poststempel Deutsche Dienstpost Niederlande, Haarlem, 27.2.1943 en ‘Frei durch Ablösung Reich’.
Bron: Delcampe: “P0235 – DR Niederlande Marine Baudienststelle Ijmuiden Dienstpost Briefumschlag: gebraucht Type Haarlem – Berlin 1943”.
Verzameling Dik de Geus. Brief van de Armenraad met poststempel Deutsche Dienstpost Niederlande Haarlem 8.4.1943.
Bron: Delcampe: Brief van Haarlem naar Wenen, met poststempel van de Deutsche Dienstpost Niederlande 20.9.1943.
Verzameling Ronald Notenboom. Brief van Haarlem naar Kaufbeuren in Duitsland. Poststempel Deutsche Dienstpost Niederlande Haarlem. 3 9 1943. Met Duitse Hitlerzegels van 12 en 30 pfennig.
Bron: Delcampe. Prentbriefkaart van Haarlem naar Wenen, met poststempel van de Deutsche Dienstpost Niederlande 23.9.1943.
Verzameling David Haug. Aangetekende envelop verzonden van Haarlem naar Schönebeck aan de Elbe met poststempel van de Deutsche Dienstpost Niederlande 29.01.1944. Met Duitse hakenkruispostzegel van 50 pf.
Verzameling Ronald Notenboom. Voor- en achterzijde. Aangetekend verstuurd van Haarlem naar Wilhelmshaven met poststempel Haarlem Deutsche Dienstpost Niederlande, verstuurd op 12.2.1944 en ontvangststempel Wilhelmshaven op achterzijde 13.2.1944.
Verzameling Ronald Notenboom. Aangetekende brief vanuit IJmuiden verstuurd met de Duitse Dienstpost Niederlande naar Wenen, in februari 1944, met poststempel Haarlem Deutsche Dienstpost Niederlande,, gefrankeerd met Hitlerzegels Duitse Rijk 12pf (2x) en 30pf, samen 54 pf.
Idem (detail voorzijde).
Bron: eBay: “German Reich covers 1944 R-cover Deutsche Dienstpost Niederlande/HAARLEM”. Met Hitlerpostzegel van het Grossdeutsche Reich.
Bron: Delcampe: “1944, HAARLEM , Dienstpost Niederlande , Brief der Schiffsmaschinenwerk in Haarlem”. Met poststempel van de Deutsche Dienstpost Niederlande 1.5..1944. Met Duitse Hitlerpostzegel van 12 pf.
Bron: eBay: “1945 Haarlem Holland Registered Cover to Germany Dienstpost”. Deutsche Dienstpost Niederlande, Dienstpoststelle Haarlem, 22 januari 1945. Met Duitse dienstpostzegels van 3 en 40 pf.
Bron: Delcampe: “WW II DR Niederlande Dienstpost Feldpost Briefumschlag Der Reichskommissar, Endzeitbeleg: gebraucht Haarlem 23.1.1945”.
II Speciale Oorlogspost
Bron: Delcampe. Prentbriefkaart uit het begin van de Tweede Wereldoorlog. Niet toegelaten post van Haarlem naar Frankrijk. Met NVPH 174 uit 1927.
Bron: Delcampe. Gecensureerde luchtpostbrief van Haarlem naar de USA. Met 2x NVPH 363 uit 1940.
Bron: Delcampe Brief van Overveen naar Kopenhagen met Duits censuurstempel, 11/7/1940. Met NVPH 358 uit 1940.
Bron: Delcampe : “1941 Geopende, geprüfte luchtpostbrief van Overveen via Köln naar New York City met NVPH 357 en 366” [uit 1940].
Bron: eBay: “Holland Formula folded 4 page letter Herzegenbosch Camp to Haarlem, 1943”. Moet zijn: ‘s Hertogenbosch. Met NVPH 381 uit 1941.
Bron: Delcampe: “Interneeringskamp St. Michielsgestel – Haarlem 1943”. Aangetekende brief naar Haarlem. Met NVPH 405, 406, 408 en 411 van de Germaanse symbolenserie uit 1943 en 412, 413, 414, 415 en 417 van de zeeheldenserie uit 1943.
Bron: Delcampe: “WO II Haarlem: ooggetuigebrief 19.4.43 van aanval op Amsterdamse Buurt in Haarlem!”. Gefrankeerd met NVPH 381 uit 1941.
Bron: Delcampe Pakketkaart van Haarlem naar Duitsland 25 6 1943 met toelatingsstempel en NVPH 389 (3x) uit 1941.
Bron: Delcampe Pakketkaart van Haarlem naar Duitsland, 9.10.1943 met toelatingsstempel en NVPH 384 (1x) en 391 (3x).
Bron: Delcampe Luchtpostbrief van Haarlem naar Duitsland van vlak na de oorlog (1946, met NVPH 339 uit 1940). Niet toegelaten.
versie 01-07-2019