Home » Postgeschiedenis » Poststempels » De postgeschiedenis en poststempels van Vogelenzang

De postgeschiedenis en poststempels van Vogelenzang

Poststempels-Overveen-deel-a

Samenstelling: Ton Dietz, met inbreng van Hans Apswoude, Dik de Geus en internetbronnen, waaronder de online toegankelijke informatie van de Nederlandse Academie voor Filatelie (Po&Po).

Opzet

Inleiding

“Vogelenzang is een dorp in de gemeente Bloemendaal… Het dorp had in 2013 een bevolking van 2228 inwoners. Het dorp ligt op een strandwal op één kilometer van de Amsterdamse Waterleidingduinen. Van oudsher leefde de bevolking hier van de bloembollenteelt. Vogelenzang ligt aan de noordelijke rand van de Duin- en Bollenstreek”.

Bron: Wikipedia: “Sinds 9 maart 2013 heeft Vogelenzang een dorpsvlag. De vlag heeft de kleuren van de Vlag van Noord-Holland en van de Vlag van Bloemendaal. De 3 vogeltjes staan op een wapen op het doopvont in de Onze-Lieve-Vrouw ten Hemelopnemingkerk”.

“Het gebied van Vogelenzang was vroeger onderdeel van Den Hout, het grote bos dat zich tot ver in de middeleeuwen tussen Alkmaar en Leiden uitstrekte. In dit bos, gelegen in [het gebied] achter de Noordzee duinen, jaagden de heren van Brederode, de latere graven van Holland. In de 13e eeuw wordt er een jachtslot ’t Huys te Vogelesang gesticht door graaf Floris V van Holland. Van dit slot zijn in de bodem enkele resten teruggevonden. Rondom de buitenplaats Teylingerbosch nabij Huis te Vogelenzang zijn de contouren van de oude slotgracht nog zichtbaar in het landschap. Het huidige Huis te Vogelenzang is een 17e-eeuwse opvolger van het jachtslot”. Wikipedia

“Station Vogelenzang-Bennebroek is een voormalig spoorwegstation in Vogelenzang, gelegen aan de Oude Lijn, de spoorlijn Haarlem – Leiden Centraal. Het station ligt tussen Heemstede-Aerdenhout en Hillegom. Station Vogelenzang-Bennebroek werd geopend in 1842. Het huidige stationsgebouw is ontworpen door Dirk Margadant en stamt uit 1880. In 1944 werd het station buiten gebruik gesteld”. Wikipedia

Bron: Wikipedia

Poststempels Vogelenzang

Volgens PEP (Postmerken en Postinrichting Deel 1 – tot 1871; p. 317, uitgegeven in 2006) had Vogelenzang vanaf 1851 een hulppostkantoor. Op p. 372 staat daarover dat het kantoornummer 6331 was en dat er van 1851 tot 1853 een langstempel met schreefletters is gebruikt van VOGELENZANG, in zwart (type 49), en in 1851-1852 een halve cirkel stempel van HAARLEM met schreefletters en recht jaartal, in zwart (type 55).

In 1851 werd een stempel geïntroduceerd voor gebruik in de hulppostkantoren Vogelenzang en Zandpoort (het latere Santpoort). Korteweg (1957, p. 168) duidt dit stempel aan als type 66a, halve cirkel en hij geeft de volgende illustratie ervan:

Verzameling David Haug. Voor- en achterzijde. Brief van Vogelenzang naar Loosduinen, 12 febr. 1866 – vanaf Station Vogelenzang met halve cirkelstempel HAARLEM (matige afdruk) – geschreven de porto 10 ct. Afzender op achterklep Barnaart. En poststempel in rood ’’s-Gravenhage 12 2 1866.

Volgens Kortweg (1957, p. 280) is er tussen 1880 en 1883 “irregulair briefvervoer langs de spoorwegen”, waarbij stempels van spoorwegmaatschappijen als stationsstempels werden gebruikt (in groen).

Daarbij werd aangetekend dat dit stempel alleen op zegel bekend is.

Vogelenzang-Station, kleinrondstempel

“VOGELENZANG STN: Een kleinrond dagtekeningstempel werd toegezonden op 7 september 1885. Een afdruk is in het stempelboek van De Munt opgenomen met de datum 12 februari 1885. Het grootrondstempel werd op 5 januari 1898 in gebruik genomen”.

Bron: Nederlandse Academie voor Filatelie

VOGELENZANG STN: In het kleinrondstempel van VOGELENZANG STN werden hulppostkantoor uurkarakters gebruikt. Het kleinrondstempel werd op 7 september 1885 verstrekt aan de brievengaarder te Bennebroek. Vogelenzang behoorde tot het ressort van het postkantoor Haarlem. Het postkantoor Haarlem gebruikte nummerstempel 46. Afdrukken van de combinatie van dit nummerstempel met het kleinrondstempel VOGELENZANG STN zijn niet bekend”.

Bron: Nederlandse Academie voor Filatelie

Bron: eBay: “Nederland Kleinrondstempel VOGELENZANG-STN op [NVPH] nummer 31”. 11 mei 1892.

Bron: eBay: “Netherlands KleinrondCANC Vogelenzang-Stn NVPH 33”. 11 november 1896.

Bron: eBay. Briefkaart van Vogelenzang-Station met kleinrondstempel 2 januari 1896 naar Berlijn. Briefkaartwaarde 5 cent, met afbeelding identiek aan NVPH 19.

Bron: eBay: “NVPH 35 GESTEMPELD KLEINROND VOGELENZANG STN”. 8 april 1898.

Vogelzang-Station Grootrondstempel

Verdere informatie van Po&Po:

Bron: Plaatsengids : “Het postkantoor bij Station Vogelenzang-Bennebroek kreeg in 1898 een (grootrond)stempel met de naam Vogelzang-Station. In 1910 kreeg het postkantoor een nieuw (langebalk)stempel, met de spelling Vogelenzang, die de stempels vóór 1898 ook al hadden.”

Vellinga type 111 voor Vogelzang-Station Grootrondstempel.

Bron: Plaatsengids : “Ansichtkaart uit 1899 van Frankrijk naar ‘mademoiselle A. van Lennep’ wonende op buitenplaats Leyduin in Vogelenzang. Als aankomststempel is het dan net een dik jaar bestaande grootrondstempel Vogelzang-Station geplaatst. (collectie Hans Kremer)”.

Bron: Delcampe Grootrond Vogelzang Station op NVPH 35. Datum onduidelijk.

Verzameling Dik de Geus. Briefkaart van Amsterdam naar Bennebroek met aankomststempel VOGELZANG-STATION, 16 december 1899. Briefkaartwaarde 2 ½ cent, identiek aan NVPH 55.

Bron: Delcampe. Briefkaart van Haarlem naar Bennebroek met aankomststempel grootrond Vogelenzang-Station 1 september 1904. NVPH 55.

Bron: eBay. Aankomststempel Vogelzang-Station 9 januari 1907.

Vogelenzang Grootrondstempel

Wederom Po&Po:

“VOGELENZANG: Dienstorder No 638 van 24 november 1904: Met ingang van 16 December e.k. wordt een hulpkantoor der posterijen gevestigd te Vogelenzang, hetwelk zal ressorteren onder het postkantoor te Heemstede. Het hulpkantoor wordt in verbinding gesteld met de treinen 319 H, VIII, A, C en E te station Vogelenzang; op Zon- en feestdagen alleen met de treinen 319 H en A. Met karakters werd op 12 december 1904 een grootrondstempel verstrekt en op 16 december 1904 in gebruik genomen”.
Nederlandse Academie voor Filatelie

Bron: PostHistorie: “Kleinrondstempel Biezelinge – Nieuwdorp – Vogelenzang 1908. Biezelinge – Nieuwdorp – Vogelenzang 9.6.1908”. Grootrondstempel Vogelenzang 10 juni 1908. NVPH 51.

Bron: PostHistorie: “Grootrondstempel Bennebroek 1908. Bennebroek – Vogelenzang 1.9.1908 …” . Aankomststempel Vogelenzang grootrond. NVPH 51.

Bron: PostHistorie: “Kleinrondstempel Biezelinge 1909. Biezelinge – Vogelenzang 22.1.1909”. Grootrondstempel bij aankomst in Vogelenzang 23 januari 1909. NVPH 55.

Bron: eBay. Grootrondstempel Vogelenzang 25 mei 1908. NVPH 57.

Vogelenzang: Typenraderstempel Lange Balk

“Het langebalkstempel werd toegezonden op 13 oktober 1910”.

Informatie: Nederlandse Academie voor Filatelie

VOGELENZANG***: LBPK 1797 Opgeleverd door De Munt in oktober 1910. Het stempel, met Romeinse maandcijfers, werd toegezonden op 13 oktober 1910. a. Eerste gebruiksperiode van 14 oktober 1910 tot .. 1939 (12-uurs karakters). b. Tweede gebruiksperiode vanaf .. 1939 en was eind 1979 nog in gebruik (24-uurs karakters).

Bron: Plaatsengids : “In 1910 komt er weer een nieuw stempel, nu met spelling Vogelenzang, als vanouds. De LVVA (www.lvva.eu) meldt overigens dat al vanaf 1904 aantekenstrookjes bekend zijn met deze spelling. (© Cees Janssen / Nederlandse Academie voor Filatelie”.

Bron: eBay: “Pakketkaart Adreskaart 24 okt 1922 Vogelenzang *** (langebalk) naar Basel”. Langebalkstempel. NVPH 71 en 77, beide uit 1899.

Bron: Delcampe . Briefkaart van Vogelenzang naar Haarlem, 30 XII 1927 met briefkaartwaarde 5 cent, identiek aan NVPH 177.

“VOGELENZANG (Deken Zondaglaan 55) Status 2007: Servicepunt (adres in 2016: CoopCompact) VOGELENZANG ***: Het langebalkstempel was na eind 1979 nog in gebruik”.

Bron: Nederlandse Academie voor Filatelie

Vogelenzang tijdens de Wereld Jamboree Scouting 1937

Bron: ScoutWiki Network

Bron: eBay: “Netherlands Poster Stamp – Boy Scouts – World Jamboree 1937 (Bloemendaal)”.

Bron: Zeelandnet People Server.

Bron: Delcampe. Speciale ansichtkaart en speciaal poststempel t.g.v. de Wereld Jamboree in Bloemendaal-Vogelenzang, 1937 NVPH 177 uit 1926.

Verzameling Hans Apswoude. Reclame van de Nederlandsche Postzegelcentrale (stand 14 op de Wereldjamboree 1937), met speciaal vignet en speciaal poststempel (nr. 4) op de Jamboreepostzegels NVPH 293-295, 31 VII 1937.

Informatie van: ScoutWiki Network

De Wereldjamboree van 1937 was de vijfde keer dat de Wereldjamboree gehouden werd en vond in het Nederlandse Vogelenzang plaats. Het terrein groeide uit tot een Jamboreestad met 28750 verkenners en leiders uit 54 landen (alleen jongens, geen welpen). Voor de Nederlandse scouting was dit een enorme opsteker. Veel groepen waren nog jong, kenden alleen hun eigen groepje en moesten in hun dorp opboksen tegen een negatieve stemming ("padvinderij, opschepperij"). Ook wist men niet veel van buiten het dorp, er was geen tv en vrijwel niemand kwam in het buitenland. En daar liepen ze dan opeens tussen tienduizenden andere (top)verkenners uit de meest exotische landen, terwijl heel Nederland het Jamboreeliedje meezong.

Bron: ScoutWiki Network : “Vogelvlucht van het jamboreeterrein in Vogelenzang uit een Franse krant van 14 Augustus 1937”.

Op het treinstation Vogelenzang, dat met extra perrons flink was vergroot, arriveerden de eerste dag zeventig treinen. De groepen marcheerden door de Bekslaan, onder de gepionierde toegangspoorten, naar het kampeerterrein. Er werd gekampeerd langs de duinen en bossen op de weilanden van het adellijke landgoed "Huis te Vogelenzang". Omdat er veel meer deelnemers hadden ingeschreven dan er plaats was, kampeerden de Nederlandse groepen in het nabijgelegen bos Woestduin op de paardenrenbaan. De verkenners uit Nederlandsch-Indië hadden een grote partij bamboe meegenomen. Daarmee maakten ze de Pendopo. Dit gebouw behuisde een tentoonstelling van Indische gebruiksvoorwerpen. "Een koloniaal museum in het klein", schreef een krant erover.

Koningin Wilhelmina opende met Baden-Powell het kamp. Het duurde ruim anderhalf uur voordat het defilé van alle deelnemers voorbij was getrokken. Tot slot werd er een kolossale rally gehouden waarbij de volledige jamboree-bevolking over de volle arenabreedte op de eretribune afstormde om vlak daarvoor te stoppen. Ook Prins Bernhard kwam en werd onmiddellijk door de Zweedse contingentsleider, prins Gustaaf Adolf, enthousiast gemaakt voor het verkennen. Ze keken onder meer naar een show van vijfduizend welpen, die een dag op bezoek waren.

Bron: ScoutWiki Network: “overzichtskaart van het terrein”.

Langs de Bekslaan lagen de arena, de tentoonstelling, de markt en het theater, waar voorstellingen door deelnemende landen werden gegeven. Ook konden de deelnemers meedoen aan toeristische tochten en gingen naar het strand. De Zeeverkenners voeren via de Ringvaart naar de Kaag waar voor hen een aparte dag werd gehouden, waar ook Baden-Powell op bezoek kwam.

Een hoogtepunt was het afsluitend grote kampvuur, in een duinpan waar meer dan twintigduizend verkenners zich verzamelden. De avond kon helemaal niet stuk toen Prinses Juliana verscheen:

"En daar komen prins Bernhard en Prinses Juliana de kampvuurplaats binnen stappen! Het enthousiasme tart elke beschrijving. Alles vliegt omhoog en minutenlang is het een donderend gejuich. Tot de Tsjechen, die op het podium stonden, het Wilhelmus beginnen te spelen. Dan bedaart het rumoer en alles zingt mee. We gaan weer zitten. Ook Prins en Prinses zitten heel gezellig vooraan tussen de anderen in het zand" (logboek Katwijkse Schipper)

"Veel yells – maar goede – en veel zingen. Bij het "Faria, faria" begint de grote padvinderszee te deinen, heen en weer. En ook de hoge gasten zie ik onder het wiegen door, arm in arm heen en weer bewegen. Toch verdraaid aardig, dat iedereen zo mee doet. De Syriërs komen op met hun Oosterse krijgsdansen. De Schotten laten hun doedelzakken weer eens horen. De Fransen zijn razend vlug in gymnastische oefeningen … Tenslotte de Indianen, die na de gewone Indiaanse dansen een prachtige dans uitvoeren, de Eagle-dance waarbij het gevecht tussen twee arenden uitgebeeld wordt. Gewoonweg enorm! De duizenden toeschouwers zitten met de grootste aandacht de bewegingen te volgen. Eindelijk liggen de twee arenden dood op de grond. Een geweldig applaus breekt los.."

Aan het slot haalt de kampvuurleider een stuk hout uit het kampvuur, waarmee het eerste grote kampvuur op de volgende Jamboree over vier jaar zou worden ontstoken.

Op deze Jamboree nam Lord Baden-Powell afscheid van Scouting, tijdens de sluiting met weer een typisch Scouting-spectakel:

"In plaats van de arena weer uit te marcheren, beginnen we in een grote spiraal al dichter en dichter in elkaar te draaien. Steeds meer padvinders marcheren de arena binnen en steeds compacter wordt de cirkelende padvindersmassa. Totdat eindelijk op deze wijze alle deelnemers geschaard staan rondom een grote raadrots.Ik sta er vlak bij. Door een haag van verkenners nadert Baden-Powell, gevolgd door alle contingentleiders, de raadrots. Hij bestijgt die, en heel gemoedelijk, met een hand in zijn zak, begint hij ons toe te spreken. Jammer genoeg kan ik er maar weer enkele gedeelten van volgen. Maar aan zijn gezicht en aan de grote aandacht van de luisterenden kan ik merken, dat het een ernstige en ontroerende redevoering is. Dan gaat de Chief een copie van de Jakobsstaf, het Jamboree-embleem, uitreiken aan alle contingentleiders en telkens gaat er een gejuich op onder de jongens van het betreffende contingent. Daarna nog enkele woorden van de grijze Chief en de Jamboree is officieel gesloten" .

Baden-Powell wees op de betekenis de staf: het is het éénarmige kruis, dat voor alle christenen de weg wijst. Het meerarmige kruis van de Jakobsstaf richt zich tot alle godsdiensten. De Jakobsstaf heeft 10 punten, evenveel als de padvinderswet.

"De tijd is voor mij gekomen om jullie vaarwel te zeggen. Ik wens jullie een gelukkig leven toe. Je weet dat velen onzer elkaar nooit meer zullen ontmoeten op deze wereld. Ik ben in mijn eenentachtigste jaar en aan het einde van mijn leven. De meesten van jullie staan nog aan het begin en ik hoop dat jullie leven gelukkig en vol succes zal zijn…. Good-bye and God bless you all!"

Zo eindigde Lord Baden-Powell deze historische jamboree”.

Verzameling Hans Apswoude. Informatie over de ‘statistieken’ van de jamboree, waaronder die van het postkantoor!

Ook de website Librariana bevat heel veel informatie over de Jamboree.

Nederland gaf een speciale serie postzegels uit, waarvan hier de eerstedag enveloppe wordt getoond.

Bron: eBay: “Prachtige FDC uit 1937! NVPH 293 – 295 Boy Scout Jamboree Vogelenzang”. NVPH 293-295. 1 IV 1937. Met kortebalkstempel Enkhuizen-2.

Er werd ook een speciaal stempel en een speciaal aantekenstrookje aangemaakt.

Bron: Onbekend (poststempels Nederlandse Academie voor Filatelie).

Bron: Delcampe; Speciaal jamboree stempel (met nr. 3) met de jamboree postzegels uit 1937 (NVPH 293-295).

Bron: Onbekend

“BLOEMENDAAL-VOGELENZANG Wereld Jamboree 1937 1

Mededeling in het Nederlandsch Maandblad voor Philatelie van augustus 1937: Ter gelegenheid van de te houden internationale padvindersbijeenkomst, genaamd "Wereldjamboree 1937", zal van 19 Juli t.m. 14 Augustus a.s. op het kampterrein te Vogelenzang een tijdelijk bijpostkantoor zijn gevestigd. De correspondentie welke in de aldaar te plaatsen brievenbussen wordt bezorgd, zal van een afdruk van een bijzonderen stempel worden voorzien.

Wij danken den heer Kirchner vriendelijk voor toezending van dezen stempel, een cirkel, die de beginletters der 4 windstreken verbindt. Tusschen de W en N staat BLOEMENDAAL, tusschen N en O VOGELENZANG, tusschen W en Z WERELD, en tusschen Zen O JAMBOREE. Binnen den cirkel het padvindersembleem tusschen 2 vijfstralige sterren, daaronder NEDERLAND, vervolgens de datum, b.v. 27.Vll.17 / MCMXXXVll, en onderin het stempelnummer.

Wij zagen tot nu toe 1 228 TBBS 0305 Stempel Nr. 1, Afdruk in zwart VDW 197a Het stempel werd toegezonden op 13 juli 1937. TBBS 0306 Stempel Nr. 2, Afdruk in zwart VDW 197b TBBS 0307 Stempel Nr. 3, Afdruk in zwart VDW 197c TBBS 0308 Stempel Nr. 4, Afdruk in zwart VDW 197d Gebruiksperiode van maandag 19 juli 1937 tot en met dinsdag 17 augustus 1937”.

Bron: eBay: “NETHERLANDS 1937 FOTO PPC –SPEC PM -WORLD JAMBORE BLOEMENDAAL F/VF”. NVPH 293, met speciaal stempel (nr. 3).

Bron: Delcampe. NVPH 293, met speciaal stempel nr. 4.

Bron: Delcampe. NVPH 174 uit 1927 met speciaal stempel nr. 4.

Bron: Delcampe. NVPH 174 uit 1927 met speciaal stempel nr. 4.

Bron: Delcampe. NVPH 174 uit 1927 met speciaal stempel nr. 4.

Bron: Delcampe. NVPH 293, met speciaal stempel nr. 4

Bron: Delcampe. Wereldjamboree, 1937, Hongaren. Met speciale jamboreepostzegel NVPH 293 uit 1937 en speciaal poststempel.

Bron: Delcampe. NVPH 293, met speciaal stempel nr. 4.

Bron: eBay: “6c JAMBOREE BLOEMENDAAL VOGELENZANG WERELDJAMBOREE 10.VIII.1937”. NVPH 294, met speciaal stempel nr. 3.

Bron: eBay: “JAMBOREE SF VOGELENZANG 4.VIII.1938(JAMBOREE Stempel) EXPRESSE DEN HAAG”. NVPH 293-295, met speciaal stempel.

Bron: PostHistorie: “Bloemendaal 1937 – Wereld Jamboree – vd. Wart 197 foutieve datum. Bloemendaal / Vogelenzang 9.7.1937 . Foutieve stempeldatum 9 juli 1937. World Jamboree van 18.7 t/m 17.8 1937. Openingsdag 30.7.1937”. NVPH 296-299 (zomerzegels uit 1937) met speciaal stempel nr. 3.

Verzameling Reinoud Bruntink. Speciaal stempel Bloemendaal-Vogelenzang Wereldjamboree nr. 3 op briefkaart met postwaarde 2 cent.

Bron: eBay: “6c VETH EF WERELD JAMBOREE BLOEMENDAAL VOGELENZANG 3.VIII.MCMXXXVII”. NVPH 178 uit 1926 met speciaal stempel nr. 4.

Bron: eBay: “LUCHTPOSTCONGRES ‘PHILAVIA’ 31.JULI.1937 -> VOGELENZANG WERELD-JAMBOREE”. NVPH 293 uit 1937 met speciaal stempel nr. 3.

Bron: Delcampe Wereld Jamboree stempels (nr. 4) op NVPH 170 uit 1927, 172 uit 1935 en 175 uit 1927.

Bron: Delcampe. Speciaal Jamboree stempel (nr. 40 op NVPH 177 uit 1926, 170 uit 1927, en 293 uit 1937.

Ook Nederlands Indië gaf in 1937 twee postzegels uit ter gelegenheid van de Wereld Jamboree Scouting in Vogelenzang.

Bron: eBay. Jamboree zegels Nederlands Indië NVPH 226-227. Uitgegeven van 1 mei tot en met 9 juni 1937 met toeslag ten bate van de Ned. Indische Padvindersbond (NVPH 2008, p. 495).

Bron: Delcampe. Wereldjamboree, 1937, ‘Indisch kamp’. NVPH 174 uit 1927, speciaal stempel nr. 4.

PostNL in Vogelenzang

Het servicepunt van PostNL in Vogelenzang bevindt zich in de Coop Compact aan de Deken Zondaglaan 55. Daar is ook een postbus. Een andere postbus bevindt zich aan de Leidsevaart (bij nr. 34B). Het postkantoor vóór die tijd bevond zich in de Graaf Florislaan en werd gerund door de familie De Jong (informatie Hans Apswoude.

Persoonlijke postzegel Vogelenzang

Bron: eBay: “Nederland persoonlijke postzegel kerk Vogelenzang gestempeld”.

Voetnoot

versie 13-12-2019