De gespecialiseerde postzegelvereniging ‘Postautomaat’ houdt zich bezig met alles wat te maken heeft met de postautomatisering en ze publiceren elke drie maanden een Bulletin. Ons OHvZ lid Jacques van Zandvoort is een van de actieve leden en in de aflevering van het Bulletin van augustus 2022 (nr 196) staat een interessant interview met hem. Dat nemen we hier over.
TD oktober 2022
Op een warme zomerdag
Het is leuk om eens nader kennis te maken met een echte filatelist die daarbij wat laat zien van zijn of haar verzameling. Ik ben op bezoek bij Jacques van Zandvoort in Nieuw Vennep. Het is een warme zomerdag en ik heb het genoegen om een aantal parels uit de verzameling van Jacques van Zandvoort te mogen aanschouwen. Jacques, ex boekhouder, is bijna 75, al jaren pensionado en besteedt heel veel tijd aan zijn hobby.
Afb. 1
Het verzamelen
Onder het genot van een kopje koffie wil Jacques al snel naar de kern van de filatelie door te vertellen over het ‘handboek postwaarden Nederland’. Hij zegt erover dat dit handboek onontbeerlijk is voor een echte filatelist. Het handboek is een boekenplank vullende reeks dikke naslagwerken over de postzegels van Nederland die tot nu toe zijn verschenen. (afb.2) Jacques zegt dat hij zijn verzameling zo compleet mogelijk wil zien te krijgen en dat het handboek hem helpt daarbij. “Wat je niet weet, daar zoek je niet naar’ Kennis is heel belangrijk in de filatelie. Elke postzegeluitgifte heeft een verhaal en Jacques heeft er vele. Hij weet heel enthousiast te vertellen over de belevenissen tijdens zijn speurtocht naar bijzondere zegels en over zijn aanwinsten.
Jacques verzamelt Nederland en koloniën. Daarin staan postwaardestukken, automaatzegels, persoonlijke postzegels en etsingnummers centraal. Belangrijk, onontbeerlijk eigenlijk, bij het verzamelen zijn voor Jacques de contacten met anderen. Een goed gesprek doet wonderen. Hij weet zijn contacten goed te onderhouden. Jacques zegt dat als het moet voor de verzameling hij trakteert op taart of gebak en een dikke reep chocolade is ook als dank zo gegeven.
Afb. 2
Enkele parels van de vele in de verzameling
Ik leerde Jacques kennen in het toen, eind 2006, hypermoderne postkantoor aan de Binnenweg in Heemstede. Hij was er vrijwel dagelijks te vinden om de werking van de Wincor Nixdorf automaten te doorgronden en om zodoende aan automaatstroken met zeldzame prints te komen. Later, Jacques was net met pensioen, kreeg hij zelfs het aanbod van de beheerder om er te komen werken, als begeleider bij de automaten. Omdat toen de ontbinding van het Postkantorenbedrijf begon, ging dat niet door.
Hij heeft destijds veel bijzondere automaatstroken weten te bemachtigen. Jacques kan er, aan de hand van de stroken, honderduit over vertellen. Bijvoorbeeld over een keerdruk op automaatstroken. (afb.3) Die keerdruk was mogelijk omdat de beheerder in een kwade bui een rol automaatstroken die hij uit zijn handen had laten vallen, verkeerd weer oprolde en vervolgens in de machine deed. Jacques had een dermate goede band weten op te bouwen met het postkantorenpersoneel dat hij zelfs telefonisch ervan op de hoogte werd gebracht als er een monteur van Wincor Nixdorf was. Van één van deze monteurs kreeg hij een testprint met bon (afb. 4 en 5) uit een Wincor Nixdorf machine in Duitsland. Maar nog meer bijzonder zijn de pakketstroken met ‘wartaal, De code op de stroken is dan vervangen door letters en tekens. Ze zijn het gevolg van een storing in het computersysteem van de Wincor automaat. Jacques laat er vol trots één zien (afb. 6).
Afb 3
Afb. 4
Afb. 5
Afb. 6
Persoonlijke postzegels
Ook op het terrein van de persoonlijke postzegels heeft hij bijzondere aanwinsten. Jacques is een echte familieman. Hij heeft de foto’s van al zijn kleinkinderen gedurende een aantal jaren elk jaar op persoonlijke postzegels laten afdrukken. ‘Dat zijn de echte juwelen? zegt Jacques. Op de persoonlijke zegel hier afgebeeld (afb. 7) ziet u kleinkind Anouk, naast Jacques.
Afb. 7
Het is echter niet gebleven bij het laten afdrukken van kleinkinderen op persoonlijke postzegels. Tijdens een rondleiding bij drukker Lijnco kwam Jacques tot de ontdekking dat de controle op persoonlijke postzegels daar niet waterdicht is. Jacques houdt van avontuur en is aan het uitproberen wat er gebeurt als je afbeeldingen op de zegels probeert te krijgen die door PostNL niet worden toegestaan. Jacques denkt hierbij aan een extra sorteerhaak. Hij legt uit dat er standaard al een sorteerhaak op de persoonlijke postzegel staat. De sorteermachine is daar op afgesteld. Twee sorteerhaken is voor de sorteermachine een onmogelijkheid. Op de afgebeelde persoonlijke postzegel (afb. 8) staat een sorteerhaak voor de zakelijke postzegel en een voor de persoonlijke decemberzegel. Daarvan raakt de sorteermachine in de war en Jacques vindt het dan leuk om te zien wat daar de gevolgen van zijn.
Afb. 8
Jacques vertelt met veel plezier over hoe hij velletjes persoonlijke postzegels zonder persoonlijke afbeelding in bezit wist te krijgen. Dat verhaal begint met een poging om een afbeelding van (toen nog) koningin Beatrix op een persoonlijke postzegel te krijgen en speelt zich af in het postkantoor aan het Kerkplein in Den Haag. In dat postkantoor stond destijds een automaat waarmee persoonlijke postzegels gemaakt konden worden. Bij de creatie van zo’n zegel was altijd iemand van het postkantoor aanwezig. Deze persoon moest er toezicht op houden dat er geen verkeerde afbeeldingen op de zegels geplaatst werden. Koningin Beatrix mocht niet en Jacques verwees vervolgens naar iemand van het hoofdkantoor van de postorganisatie (TNT post, destijds), een bekende van Jacques. Die kon er zijn fiat echter ook niet aan geven. De begeleider bij de automaat was toen op een punt aangekomen dat hij meeleefde en het ook wel erg vond dat Jacques niet de gewenste postzegels kreeg. Ter compensatie mocht Jacques vervolgens enkele velletjes kopen zonder persoonlijke afbeelding (afb. 9). Dat mocht natuurlijk ook niet en die velletjes zijn nog veel zeldzamer vertelt hij lachend. Uiteraard kocht Jacques de velletjes.
Afb. 9
Een kritische geest
Jacques maakt deel uit van een klankbordgroep voor de filatelietak van PostNL. Daar laat hij zich kritisch uit over een aantal uitgiftes. De Gouden Postzegels bijvoorbeeld, ‘dat is rommel. Ook de geplande crypto postzegel, die waarschijnlijk in september uit komt, is volgens Jacques de filatelie niet waard. Het zijn creaties die uitsluitend tot doel hebben om de kas van PostNL te vullen.
Een goede filatelist
Tot slot stel ik de vraag wat een goede filatelist is. Jacques zegt dat dit iemand is die zich in de materie heeft verdiept. ‘Het gaat er niet om hoeveel je hebt, maar om de verdieping.’ Belangrijk daarbij is alertheid, goed kijken en opletten. Jacques benadrukt daarbij het belang van lezen . Je moet weten wat er is. ‘95% van de verzamelaars leest niet goed’ en als je tot die groep behoort dan blijf je achter als filatelist. We komen weer uit op het ‘handboek postwaarden Nederland’. Jacques geeft aan dat het bezit ervan gelukkig geen noodzakelijke voorwaarde is om een goede filatelist te zijn. ‘Belangrijker is het plezier wat je hebt aan het verzamelen. En je leert er veel mensen door kennen. Dat is heel waardevol!’
versie 15-11-2022