Haarlemmermeer deel 1 – Op Hoop van Zegels

poststempels van Haarlemmermeer 1

De posterijen in Haarlemmermeer: Inleiding en verantwoording

Nadat we bij Op Hoop van Zegels de postgeschiedenis van Zuid Kennemerland online hebben geplaatst (naast Haarlem ook de postgeschiedenis van de Gemeentes Zandvoort, Bloemendaal, Heemstede, en recent ook Velsen) is het nu de beurt aan de Gemeente Haarlemmermeer. Daarbij laten we eerst de verzameling van OHvZ lid David Haug zien, met ook aandacht voor de geschiedenis van de post en de posttarieven in de periode 1856 – 1900. Hij verwierf dit op een veiling. En daarna behandelen we systematisch de geschiedenis van de poststempels, eerst van ‘Haarlemmermeer’, en daarna ook van Abbenes, Badhoevedorp, Hoofddorp, Nieuw Vennep en Zwanenburg. Daarbij gebruikten we materiaal van OHvZ leden Ton Dietz, Dik de Geus, Jan Honkoop en Dick Kerkvliet, uit de nalatenschap van Cor Prins, en uit de rondzending poststukken van OHvZ. Verder maakten we dankbaar gebruik van het vele werk van Po&Po en van de website van de Nederlandse Academie voor Filatelie. En ook online beschikbaar materiaal van Ebay, Delcampe, PostHistorie, de Nederlandsche Postzegel- en Muntenveiling, en Postzegelveiling Rijnmond werd dankbaar gebruikt. Tenslotte werd gebruik gemaakt van materiaal van de Corinphila Veilingen en uit het boek van Vellinga. Zoals al deze overzichten is het allemaal niet compleet en wellicht niet altijd correct: aanvullingen en commentaar zijn welkom.

Haarlemmermeer omvat tegenwoordig ook de voormalige Gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude. De postgeschiedenis daarvan hebben we al eerder online gezet.

Haarlemmermeer omvat uiteraard ook Schiphol. Daar besteden we op dit moment nog geen aandacht aan: dat vereist een of meer vervolgstukken en dan komen we ook in de aerofilatelie terecht.

Met dank voor all aangeleverde stukken, Ton Dietz, oktober 2022

Deel A: Postgeschiedenis en posttarieven Haarlemmermeer in de 19^e eeuw, de verzameling van David Haug

Deel B: Poststempels Haarlemmermeer

Bron: wikimedia.org: “De gemeente Haarlemmermeer in 1867.”

Bron: wikimedia.org: Gemeente Haarlemmermeer in 2018

Bron: eBay.

Volgens PEP (Postmerken en Postinrichting Deel 1 – tot 1871; p. 315, uitgegeven in 2006) had Haarlemmermeer vanaf 1856 een hulppostkantoor en vanaf 1865 een postkantoor. Nieuw Vennep kreeg in 1872 een hulppostkantoor. Op p. 349 volgt meer gedetailleerde informatie: “de droogmaking van het meer was voltooid in 1852. Zelfstandige gemeente in 1855”.

Gebruikte stempels in de vroege jaren (volgens deze bron):

HAARLEM, halve cirkel met schreefloze letters en recht jaartal, in rood, type 56, vanaf 1856
HAARLEMMERMEER, langstempel met schreefletters, in zwart, type 49, van 1856 tot 1865
HAARLEMMERMEER, takje in rood en zwart, type 26, vanaf 1865
HAARLEMMERMEER, tweeletterstempel in rood, type 29, in 1874
HAARLEMMERMEER FRANCO, halfrond franco stempel C, in zwart, type 32, van 1865 tot 1869
FRANCO, met rechthoekige omranding, in zwart, type 33, van 1865 tot 1869
HAARLEMMERMEER FRANCO, met franco takje stempel. In zwart, type 34, vanaf 1869
47, puntstempel, in zwart, type 35, vanaf 1869.
NIEUW VENNEP, naamstempel met schreefloze letters, in zwart, van 1872 tot 1889.

Bron: eBay.

Lang-of naamstempel Haarlemmermeer

Bron: PostHistorie: “Naamstempel Haarlemmermeer 1859. Haarlemmermeer – Haarlem 18.7.1859”.

Bron: Delcampe; 1864

Takjestempel

“HAARLEMMERMEER: Op 1 mei 1865 werden naar het postkantoor Haarlemmermeer een koperen takjestempel, een franco halfrondstempel en enkele administratieve stempels gezonden. In het stempelboek zijn de twee eerste stempels getekend weergegeven. In het stempelboek, aangelegd vanaf 1855, is een afdruk van het takjestempel aangebracht met de datum 12 MEI 65. De datum van verstrekking is 1 mei 1865. De bij de tekeningen vermelde datum van 27 april 1865 is niet juist. In het stempelboek van De Munt is een afdruk aangebracht van het takjestempel met dezelfde datum 12 MEI 65”.

Bron: Nederlandse Academie voor Filatelie

Bron: Delcampe; 1866, in rood

Verzameling Dick Kerkvliet. Briefkaart 2½ cent van Haarlemmermeer naar Nuenen, met poststempel Haarlemmermeer Takje, 26 november 1872, in zwart.

Franco Takje

Po&Po¹: “Op 2 april 1869 werd, buiten aanvraag, het FRANCO takjestempel uitgereikt. Een nieuw FRANCO takjestempel werd verstrekt op 15 januari 1874, zonder karakters”.

Bron: De Nederlandsche Postzegel- en Muntenveiling: “HAARLEMMERMEER, franco takje, luxe op 15, 1ct groen”. Postzegel van 1869, Poststempel van 22 november 1874.

Bron: De Nederlandsche Postzegel- en Muntenveiling: “Haarlemmermeer, Franco Takje stempel op 14, 1ct zwart, schaars op dit zegel”.

Bron: De Nederlandsche Postzegel- en Muntenveiling: “HAARLEMMERMEER, franco-takje vrijwel volledig op 14, 1ct zwart, pracht ex.”.

Bron: eBay

Bron: Onbekend: “HAARLEMMERMEER volledig op 2 cent geel, pracht ex”. [Corinphila Veiling 227].

Postzegelveiling Rijnmond: “Kwitantie met puntstempel ’46’ en kleinrond francotakje ‘Haarlemmermeer’. 17 september 1872.

Haarlemmermeer Puntstempel 47

Po&Po²: “Het nummerstempel 47 werd verstrekt op 24 maart 1869. Het stempel is van het scheve type. Type II: Een nieuw nummerstempel werd op 31 augustus 1883 toegezonden. Het stempel is van het haakse type”.

Bron: eBay: “puntstempel 47 HAARLEMMERMEER op nvph 7 II E”.

Bron: De Nederlandsche Postzegel- en Muntenveiling: “47, Haarlemmermeer, op 8, 10ct karmijn, luxe afdruk, pracht ex.”.

Bron: De Nederlandsche Postzegel- en Muntenveiling: “47, Haarlemmermeer op 17, 2ct geel”.

Bron: eBay: “puntstempel 47 HAARLEMMERMEER op nvph PORT 1 AB”.

Bron: De Nederlandsche Postzegel- en Muntenveiling: “47, Haarlemmermeer op port 2, 10ct karmijn op blauw”.

Bron: eBay: “puntstempel 47 HAARLEMMERMEER op nvph 19 H ; scheef”.

Bron: eBay: “puntstempel 47 HAARLEMMERMEER op nvph 21 H “.

Bron: eBay: “puntstempel 47 HAARLEMMERMEER op nvph 22 H”.

Bron: eBay: “puntstempel 47 HAARLEMMERMEER op nvph 23 H”.

Bron: eBay: “puntstempel 47 HAARLEMMERMEER op nvph 24 H ; scheef”.

Bron: eBay: “puntstempel 47 HAARLEMMERMEER op nvph 26 H”.

Bron: De Nederlandsche Postzegel- en Muntenveiling: “47, Haarlemmermeer, op 27, 50ct geelbruin, pracht ex.”.

Bron: De Nederlandsche Postzegel- en Muntenveiling: “47, Haarlemmermeer, op 28, 1gld grijsviolet, pracht ex.”.

Bron: De Nederlandsche Postzegel- en Muntenveiling: “47, Haarlemmermeer op 29, 2½gld. rood en blauw”.

Bron: Onbekend: “47 – Haarlemmermeer – op Willem III 2½ gulden, pracht ex. (miniem roesttandje”. [Corinphila Veiling 227].

Bron: eBay: “puntstempel 47 HAARLEMMERMEER op nvph 34”.

Bron: De Nederlandsche Postzegel- en Muntenveiling: “47, Haarlemmermeer, op 35b, 5ct helderblauw, gekeurd Koopman”.

Bron: De Nederlandsche Postzegel- en Muntenveiling: “47, Haarlemmermeer op 35, 5ct blauw”.

Bron: eBay: “puntstempel 47 HAARLEMMERMEER op nvph 37”.

Bron: eBay: “puntstempel 47 HAARLEMMERMEER op nvph 38”.

Bron: eBay: “puntstempel 47 HAARLEMMERMEER op nvph 39”.

Bron: eBay: “puntstempel 47 HAARLEMMERMEER op nvph 40”.

Haarlemmermeer Tweeletterstempel

HAARLEMMERMEER: Het eerste tweeletterstempel werd pas verstrekt op 15 januari 1874. Het tweede – en laatste – tweeletterstempel volgde op 27 september 1875, met karakters. Op 20 oktober 1882 werd het dagtekeningstempel voor de 18-uur karakters verstrekt.

Bron: Nederlandse Academie voor Filatelie

Bron: Delcampe; 1877

Bron: Delcampe. Poststempel Haarlemmermeer Tweeletter 8 febr. 1879.

Bron: De Nederlandsche Postzegel- en Muntenveiling: “HAARLEMMERMEER, dubbelletterstempel op 31, 1ct groen”. Postzegel van 1876, met poststempel van 17 maart 1878.

Verzameling Dick Kerkvliet. Briefkaart van Haarlemmermeer naar Joh. Enschedé & Zn te Haarlem, met tweeletterstempel 9 mei 1878 en aankomststempel Haarlem op dezelfde dag (ook tweeletterstempel).

Haarlemmermeer, Kleinrondstempel

Volgens Po&Po³ werd een “stempel zonder karakters .. toegezonden op 20 december 1882. De 18-uur karakters zijn eerder verzonden. De datum van verzending is niet bekend. Op 7 september 1883 werd een nieuw stempel verstrekt, met karakters. Op 8 februari 1886 werd een stempel verstrekt, met karakters. In het stempelboek van De Munt is een afdruk aangebracht met de datum 30 maart 1886. Het eerste grootrondstempel werd op 30 maart 1895 in gebruik genomen”.

Bron: Delcampe. Dit is geen tweeletterstempel, zoals gesuggereerd in het bijschrift, maar een kleinrondstempel , dat evenwel al in 1880 zou zijn gebruikt….

Bron: De Nederlandsche Postzegel- en Muntenveiling: “Haarlemmermeer, op 31, 1ct groen”. 1882

Bron: De Nederlandsche Postzegel- en Muntenveiling: “Haarlemmermeer, op 31, 1ct groen, 100% afdruk”. 1888

Bron: PostHistorie: “Kleinrondstempel Haarlemmermeer 1883”.

Bron: Delcampe; 1883

Bron: PostHistorie: “Kleinrondstempel Haarlemmermeer 1887”.

Bron: Delcampe; 1894.

Haarlemmermeer: Grootrondstempel

Volgens Po&Po ⁴ werd “Op 30 maart 1895 .. een grootrondstempel verstrekt, met een doos 18-uur karakters. Het tweede grootrondstempel volgde op 16 juli 1896, eveneens met karakters. Het langebalkstempel, met Arabische maandcijfers, werd toegezonden op 30 september 1907. Het postkantoor Haarlemmermeer ontving twee grootrondstempels”.

Bron: Delcampe; 1899

Verzameling Dick Kerkvliet. Briefkaart met postzegel van 2½ cent van Haarlemmermeer naar Utrecht, Poststempel Haarlemmermeer Grootrond (Kleinrond?) 12 september 1902. En aankomst- en bestellersstempel Utrecht.

OHvZ Rondzending Poststukken januari 2021

Hoofddorp Haarlemmermeer: Afgeschreven

Vellinga type 257

Bron: De Nederlandsche Postzegel- en Muntenveiling: “Port mengfrankering , P45, 1ct, P.49, 4ct samen met P66, 5ct op 1ct, op envelop met diverse stempels, o.a. afgeschreven Hoofddorp Haarlemmermeer, 1929”.

Hoofddorp Haarlemmermeer: Typenraderstempel Lange Balk

Uit: Vellinga

Informatie: Nederlandse Academie voor Filatelie

HOOFDDORP HAARLEMMERMEER: LBPK 0882A-B Opgeleverd door De Munt in juni 1912. De twee stempels, met Romeinse maandcijfers, werden toegezonden op 29 juni 1912. In het oude stempelboek van 1905 zijn twee identieke afdrukken van het stempel afgedrukt, naast elkaar, met daaronder dezelfde besteldatum. Twee stempels zijn besteld zonder volgnummer! Het eerste stempel is vernietigd in maart 1916. Het tweede stempel in 1917. De twee stempels werden vervangen door de kortebalkstempels met de volgnummers 1 en 2. a. Gebruiksperiode van het eerste stempel van 30 juni 1912 tot maart 1916. b. Gebruiksperiode van het tweede stempel van 30 juni 1912 tot en met 28 december 1917.

Bron: Delcampe; 1914.

Bron: PostHistorie: “Hoofddorp – Rotterdam 1917 Onbestelbaar”.

Bron: Delcampe; 1917.

Informatie: Nederlandse Academie voor Filatelie

HAARLEMMER >> MEER 1: LBPK 0750 Vervaardigd door De Munt in september 1907. Het stempel, met Arabische maandcijfers, werd toegezonden op 30 september 1907 en terugontvangen op 26 juli 1912. Gebruiksperiode van 1 oktober 1907 tot en met 30 juni 1912.

HAARLEMMER >> MEER 2: LBPK 0751 Vervaardigd door De Munt in september 1907. Het stempel, met Arabische maandcijfers, werd toegezonden op 30 september 1907 en terugontvangen op 26 juli 1912. Gebruiksperiode van 1 oktober 1907 tot en met 30 juni 1912.

Speciale Post