Postzegelhandel

De postzegelhandel in Haarlem en omstreken

Ton Dietz, met stukken uit het archief van OHvZ, uit de verzamelingen van OHvZ leden Ronald Notenboom, Dik de Geus en David Haug en van websites Ebay, Delcampe, en Postbeeld. Tevens is gebruik gemaakt van de gedigitaliseerde Adresboeken Haarlem bij het Noordhollands Archief en van materiaal en informatie van Rob Smit.

De geschiedenis van de postzegelhandel in Haarlem en omstreken is deels te reconstrueren door te zien welke postzegelhandelaren wanneer adverteerden in de jaarboeken van Op Hoop van Zegels (1925-1947), en in de latere Spaarnepost (vanaf 1986). Jammer genoeg ontbreken in het Archief van OHvZ de Mededelingenbladen uit de tussenliggende fase (1948-1985) en zijn van de Spaarneposten na 1991 de kaften er af zodat we niet meer kunnen zien wie er op de kaften hebben geadverteerd. Van sommige postzegelhandelaren hebben we poststukken gevonden: brieven of briefkaarten met hun bedrijfsnaam en –adres er op, of in een enkel geval brieven aan hen gericht. Er is ook op het internet wel wat informatie te vinden, maar dat is vooral interessant voor de recente postzegelhandel. Maar er moet nog wel meer te vinden zijn….

Bij ‘Op Hoop van Zegels’ is altijd het beleid geweest dat postzegelhandelaren geen ‘gewone’ leden konden zijn van de vereniging. Dat is al meteen te lezen in het eerste jaarboek en werd herhaald in het jaarboek dat in 1942 verscheen:

Uit het OHvZ Jaarboek van 1925, p. 4. Het duurde tot 1934 voordat de eerste begunstiger zich aandiende, postzegelhandelaar Charles Fischman (zie ‘Hollandia’).

Uit het OHvZ Jaarboek van 1942, p. 17.

Vanaf 1930 komen wel ‘handelaren-leden’ voor (en ‘begunstigers’) en die betalen een ander tarief dan gewone leden: in 1930 gaat het om twee handelaren, in 1931 om vijf handelaren en drie begunstigers, in 1934 gaat het om zes handelaren maar niet langer om begunstigers, en in 1935 is het topjaar op dit vlak: zes handelaren en een begunstiger. In 1937 gaat het om drie en in 1939 tot 1942 om nog maar twee handelaren (en steeds ook één begunstiger, zie later). Naast advertenties van postzegelhandelaren in Haarlem treffen we ook her en der advertenties aan van postzegelhandelaren elders in het land en van bedrijven die niets met postzegels te maken hebben (al kan het zijn dat de eigenaars postzegelverzamelaars waren. Zo adverteerde OHvZ penningmeester Mos in de oorlog een keer voor zijn eigen accountantskantoor).

Wat we hebben gevonden zetten we chronologisch op: vanaf het moment waarop we zeker weten dat een postzegelhandel bestond. Dat zijn bij elkaar 34 verschillende bedrijven geweest, waarvan sommige maar heel kort hebben gefunctioneerd en andere vele decennia…. Er zijn er nog drie of vier over, waarvan Postbeeld in Haarlem en Hollands Glorie in Heemstede de grootste zijn. Dat zijn allebei internationaal opererende bedrijven die volop gebruik maken van de mogelijkheden van het internet.

Overzicht van Postzegelhandelaren in Haarlem en omgeving, met jaartallen voor zover nu bekend

Berndes, Kinderhuissingel 70, Haarlem	1915-1921
Schragen, Groote Houtstraat 50 Rd, Haarlem	1917
Roodlieb, Groote Houtstraat 175 Rd, Haarlem	1917
Dutch Stamp Trade, Santpoorterstraat 30, Haarlem	1918
Van Meurs, Schagchelstraat 13, Haarlem	1922
Philadelphia (Gosse, later: C.C. Wilders, en daarna Chr. Bout en R. Wilders en na het overlijden van Chr. Bout in 1998 door Mevr. J.N. Bout-Goedhart en de Heer R. Wilders), Jansstraat 30, later Kruisweg 43, Haarlem	1927 – jaren ’90 (of later?)
Haarlemsche Postzegel- en Muntenhandel, Gierstraat 18-20, Haarlem	1931-1934
Engelkamp/Kruisbrug (Sombogaard), Kruisstraat 4, Haarlem	1932-1946
De Posthoorn, Ursulastraat 21 (Van Velzen), Haarlem	1933-1946
Hollandia (Charles Fischman), Nassaustraat 6, Haarlem	1934-1942
DGP/Jaap Horchner, Nieuwe Gracht 19, Haarlem	1934-1942
De Postiljon (Overduin), Warmoesstraat 8, later Kruisweg 38 en Rozenhagenplein 12, Haarlem	1937-1949
Holm, Frankestraat 51, later Frankestraat 36, Haarlem	1939-2019
De Vries/Mauritz/Jonkman, Plein 34a , later Gro(o)te Houtstraat 160, Haarlem	1940-1991
De Waag, Damstraat 27, Haarlem	1940-jaren ‘60
Bauling, Ruysdaelstraat 10, Haarlem	1942
Filco, Damstraat 4rd, Haarlem	1942
Gaanderse, Prinsesselaan 25, Haarlem	1942
De Pelikaan (Groeneveld), Schoterweg 24, Haarlem	1946
Reckman, Schouwtjeslaan 41, Haarlem	1946
Graphila Engros, Postbus 90, Haarlem	1969
De Postillon, Hoofmanstraat 23, Haarlem	1969
Hekker, Kleverlaan 97 Bloemendaal	1969
Bakker, Prof. Eijkmanlaan 114,, Haarlem later Nassaulaan 3	1969?-2012?
Mevr. Hessels postzegelhandel, Nieuwstraat, Haarlem	Jaren ’70 – begin jaren ‘80
Van Limburg, Binnenweg 199, Heemstede	Ca 1975-cq 1995
Rien Koppen Postzegelhandel in de Smedestraat, Haarlem	Rond 1980
ROSMI/Postbeeld (Rob Smit), Kloosterstraat 17-21, Haarlem	1982-nu
De Meer, Hoofdweg 1304 Nieuw Vennep.	1987-jaren ‘90
IJmuiden Postzegelhandel, v. Leeuwenstraat 27 A, IJmuiden	1993-nu
Hollands Glorie (Voetelink), Camplaan 8, 2103GW, Heemstede	1981-nu
Rene van Dijk, Filatelie, Hoofddorp, Veerse Meer 5. Ook bekend als Filasoft.	2013-nu?
Collecters Choice (veiling), Stresemannlaan 154, Haarlem	?
Postzegel- en muntenhandel S.J.J. Zuurendonk, Haarlemmerstraat 29, Zandvoort	?

Ca 1915 tot in ieder geval 1921: H. Berndes, postzegelhandel Kinderhuissingel 70, Haarlem

Volgens de telefoongids van Haarlem ¹⁾ was H. Berndes al in 1915 actief als postzegelhandelaar. Hij had toen telefoonnummer 2516 en woonde op de Gedempte Oudegracht 120. Onduidelijk is of hij toen ook al zijn winkel in de Kinderhuissingel had. In de lijst van bedrijven en beroepen voor Haarlem uit 1927 ²⁾ staat dat Berndes in de Kinderhuissingel geen postzegelhandel had, maar een sigaren- en tabakswinkel. Ook in 1929 staat dat er nog ³⁾. Hij heeft geadverteerd in het programmaboekje bij het tienjarig bestaan van OHvZ in 1921.

Uitgave bij het 10-jarig bestaan van OHvZ, het programmaboekje van de 12^e Philatelistische Dag in 1921, p. 6.

1917: Postzegelhandel Mej. M. Schragen, Groote Houtstraat 50 Rd, Haarlem

Vermeld in het adresboek Haarlem van 1917 ⁴⁾. Wel al opgenomen als persoon in het adresboek Haarlem van 1912, maar nog niet als postzegelhandel en nog niet met dit adres.

1917: Postzegelhandel C.J.H. Roodlieb, Groote Houtstraat 175 Rd, Haarlem

Vermeld in het adresboek Haarlem van 1917 ⁵⁾. Maar nog niet in dat van 1914 en niet meer in het adresboek van 1921 (daar staat een C. Roodlieb als steenhouwer en woonachtig op de Lange Poellaan 15^e).

Rond 1918: Dutch Stamp Trade, Santpoorterstraat 30, Haarlem.

Van dit bedrijf is verder nog niets bekend behalve een enveloppe met de bedrijfsnaam (zie onder). In 1912 nog niet vermeld in het adresboek Haarlem en ook in de jaarboeken van 1917 en 1921 komt de naam niet voor.

Bron: eBay.

Brief van ‘Dutch Stamp Trade’ uit Haarlem naar Honolulu, gefrankeerd met 2 ½ cent (NVPH 55 uit 1899), langebalkstempel Haarlem 18 1 1918.

Het pand aan de Santpoorterstraat 30 is op dit moment een woonhuis.

Ca 1922; H. van Meurs Jr., Postzegelhandel, Schagchelstraat 13, Haarlem.

Ook van dit bedrijf is verder nog niets bekend. In het adresboek van Haarlem van 1921 (en in eerdere jaren) staat H. van Meurs (in dezelfde straat) nog in de boeken als ‘gasfitter’. In het jaarboek van 1926 staat hij niet meer vermeld (in dat jaar staat geen enkele postzegelhandel vermeld).

Bron: Delcampe

Briefkaart van v. Meurs Internationale Postzegelhandel naar New York, gefrankeerd met 12½ cent (NVPH 108 uit 1922) en gestempeld met het kortebalkstempel Haarlem 15 V 1922.

Het pand aan de Schagchelstraat 13 is nu een Thais restaurant

Vanaf 1927, Philadelphia Postzegelhandel, Jansstraat 30, later (1930-1931) Kruisweg 43, Haarlem, tot in de jaren ’90.

In het adresboek van Haarlem uit 1931 stond Philadelphia vermeld als NV internationale postzegelhandel in de Kruisweg 43, maar nog zonder vermelding van de eigenaar. In 1934, 1939 en ook nog in 1953 stond postzegelhandel Philadelphia vermeld, met als eigenaar J.M. Gosse (telefoonnummer 15515) ⁶⁾. In 1969 stond vermeld: C.C. Wilders.

Philadelphia BV werd in de laatste jaren beheerd door Chr. Bout en R. Wilders en na het overlijden van Chr. Bout in 1998 ⁷⁾ door Mevr. J.N. Bout-Goedhart en de Heer R. Wilders (Richard).

Philadelphia was een zeer trouwe ‘sponsor’ van OHvZ, met advertenties in alle jaarboeken (al vanaf 1927) en ook nog bij het 75-jarig bestaan in 1986. Jaarlijks werden advertentiegelden afgedragen en in de jaarboeken is dit ook zichtbaar in de ‘lidmaatschappen voor handelaren’, die in de jaren ’30 vermeld worden en waar steeds tussen de twee en zes handelaren gebruik van maakten. Zo waren ze geen ‘echte leden’ (want dat mocht niet van de Statuten, zie eerder), maar deden ze wel mee.

Bron: eBay.

Drukwerk aan Philadelphia, met een stempel van de Nationale Postzegeltentoonstelling van 1927, verstuurd binnen Haarlem. Gefrankeerd met 2 ct opdrukzegel op 1 cent (NVPH 114 uit 1923).

Advertentie in het Jaarboek van OHvZ 1927-1928, binnenkant van het voorblad en van het achterblad. Op dat moment de enige adverteerder.

Advertentie in het Jaarboek van OHvZ 1930-1931, binnenkant van de voorkant.

Archief OHvZ: poststempel 27^e Nederlandsche Philatelistendag 5 september 1936 Haarlem op brief van de NV Postzegelhandel Philadelphia. Gefrankeerd met 3 cent (NVPH 91 uit 1913).

Bron: Catawiki.

Bron: Catawiki.

Verzameling Ronald Noteboom. Gecensureerde aangetekende brief van Postzegelhandel Philadelphia naar een postzegelhandel in Duitsland in 1943. Gefrankeerd met 20 cent (NVPH 386 uit 1941).

In 1942 stond deze advertentie in het jaarboek 1942-1943 (op de binnenzijde van de voorkant):

Ter beschikking gesteld door Rob Smit: Bij Philadelphia was ook de Hekker Prijscourant voor Nederland en Koloniën te koop, zoals die van 1942. Philadelphia gaf die uit met het eigen adres er op. Deze prijscourant werd bijvoorbeeld ook verspreid door De Posthoorn (zie daar).

In 1947 stond deze advertentie in het jaarboek van OHvZ (op de binnenzijde van de voorkant):

Verzameling Ronald Notenboom, aangetekende brief verstuurd van Haarlem-Station 5 (kortebalkstempel) naar Berlijn in Duitsland, in 1957. Gefrankeerd met 40 cent (+5 cent toeslag): NVPH 463 uit 1953, 456 uit 1954, 618 (2x) uit 1954 en 685 uit 1956.

Bron: eBay.

Aangetekende brief van Philadelphia verstuurd binnen Haarlem (met aantekenstrook van Haarlem Prinses Beatrixplein) met mengfrankering voor Fl 5,50: NVPH 1206 uit 1980 (2x), 1224 uit 1981 (2x), 1225 uit 1981 (2x), 1227 uit 1981 (2x) en 1230 uit 1981 (1x). Het stempel is niet leesbaar, maar de brief is hoogstwaarschijnlijk in 1981 verstuurd.

Advertentie in de Spaarnepost van november 1986, op de binnenkant van de achterzijde. Dat is de laatste keer dat Philadelphia adverteert in de Spaarnepost.

Het pand is nu een ‘friethoes’.

Foto Ton Dietz, 10 mei 2020.

Vanaf 1931: Haarlemsche Postzegel- en Muntenhandel, Gierstraat (18-)20

Advertenties in Jaarboeken OHvZ 1931 en 1932. In adresboek Haarlem in 1934 ⁸⁾ als Haarlemsche Postzegel-, Boek- en Muntenhandel. In datzelfde jaar staat er ook een ‘Haarl. Postzegel- en Muntenhandel’ gemeld maar met als adres Botermarkt 18 ⁹⁾.

Advertentie in Jaarboek OHvZ 1931-1932, achterzijde.

Advertentie in Jaarboek OHvZ 1932-1933, p. 13.

Vanaf 1932: F.J.F. Engelkamp’s Postzegelhandel Kruisstraat 4 Haarlem; in en na 1940: “De Kruisbrug” van K.C. Sombogaart

Op 2 april 1932 geopend (bron: https://nha.courant.nu/issue/HD/1932-04-02/edition/0/page/4). Op dit moment zit in dit pand een slager. In de jaarboeken van OHvZ staan er advertenties van dit bedrijf tussen 1932 en 1935; in 1930 en 1931 staan er ook advertenties van Engelkamp postzegelhandel in het jaarboek maar dan zit het bedrijf aan het Spui in Amsterdam. In 1941 staat er een advertentie van De Kruisbrug, op hetzelfde adres in Haarlem. In 1946 staat dit bedrijf als ‘lotenverkoopkantoor en postzegelhuis’ in het adresboek Haarlem ¹⁰⁾.

Advertentie in het Jaarboek van OHvZ 1932-1933, p. 7

Advertentie in het Jaarboek van OHvZ 1934-1935, p. 17.

Advertentie in het Jaarboek van OHvZ 1935-1936, p. 15.

Advertentie in het Jaarboek van OHvZ uit 1941, binnenkant van de achterpagina.

Ca 1933 tot 1948: De Posthoorn (J.P.M. van Velzen Sr), Ursulastraat 21 Haarlem

Deze postzegelhandel adverteerde vanaf 1933 elk jaar t/m 1942 in de jaarboeken van OHvZ. In 1939 wordt dit bedrijf niet genoemd in het adresboek Haarlem, maar wel in 1942, met als eigenaar J.P.M. van Velzen Sr. In 1946 was er eveneens een vermelding in het Adresboek Haarlem, met als eigenaar J.P.M. van Velzen ¹¹⁾. Van Velzen overleed in 1948.

Advertentie in het Jaarboek 1933-1934 van OHvZ, p. 23.

Ter beschikking gesteld door Rob Smit: Postzegelhandel ‘De Posthoorn’ gaf de Prijscourant van Hekker uit, zoals in 1939 en 1940.

Met dit pand is op dit moment wat raars aan de hand: zoals op de foto te zien is bestaat nummer 21 niet meer.

Foto Ton Dietz, 10 mei 2020.

Ca 1934 tot begin jaren ‘40: Hollandia, Nassaustraat 6 Haarlem

Volgens een bron ¹²⁾ woonde hier tot in de Tweede Wereldoorlog het Joodse echtpaar Charles Fischman (Pinsk, 12 maart 1889 – Auschwitz, 30 september 1942; beroep: postzegelhandelaar) en zijn vrouw Lea Fischmann-Augurkiesman (Amsterdam, 21 juli 1898 – Sobibor, 14 mei 1943). Het pand aan de Nassaustraat 6 is nu een woonhuis en een Joods monument. In 1939 stond ‘Hollandia’ van Ch. Fischman gemeld als postzegelhandel in het adresboek van Haarlem ¹³⁾ .

Ook in de Vereniging Op Hoop van Zegels was Charles Fischman een bekende man. Hij had meteen al bij het begin van zijn zaak (en na zijn komst naar Haarlem uit Duitsland) een advertentie in het OHvZ Jaarboek van 1934 en opnieuw in 1939 en zelfs nog in 1941.

Advertentie in het Jaarboek van OHvZ 1934-1935, uitgegeven in 1934, p. 23.

Advertentie in het Jaarboek van OHvZ van 1939-1940, uitgegeven in 1939, p. 14.

Charles Fischman was ook een aantal jaren de enige ‘begunstiger’ van de vereniging, met een jaarlijkse subsidie van f 2,50. Nog in het jaarboek van 1942-1943, gemaakt op 21 maart 1942, wordt deze inkomstencategorie genoemd, en in het jaarboek van 1941 met naam en toenaam. Niet lang daarna zijn Charles Fischman en zijn vrouw opgepakt en naar Auschwitz resp. Sobibor afgevoerd, waar ze zijn vermoord. In het laatste jaarboek van de oorlog, 1943-1944 wordt er met geen woord aan gerefereerd, maar verdwijnt wel de categorie ‘begunstiger’ uit de boeken. Maar ook in het na-oorlogse jaarboek 1947-1948 staat er niets vermeld over dit Haarlemse postzegeldrama en ik heb over Charles Fischman nooit meer iets in notulen of op andere wijze in het verenigingsarchief gevonden.

Uit het jaarboek van OHvZ 1942-1943, uitgegeven in 1942, p. 12.

Uit het jaarboek van OHvZ 1941-1942, uitgegeven in 1941, p.28.

In het laatste jaarboek van OHvZ tijdens de oorlog, uitgegeven in 1943 (op p. 13), staat deze oproep van de secretaris, die, met het inzicht van nu, als bijzonder pijnlijk kan overkomen.

Wat zou er gebeurd zijn met de voorraad postzegels, albums, etc, die Charles Fischman in zijn winkel had toen hij werd weggevoerd?

Op dit moment ziet het pand er zo uit:

Foto Ton Dietz, 10 mei 2020, het gaat om het lage huis.

Ca 1934: D.G.P. (De Goedkoope Postzegelhandel), Nieuwe Gracht 19 Haarlem; vanaf 1937: Jaap Horchner Postzegelhandel.

Advertentie in het Jaarboek van OHvZ van 1934-1935, uitgegeven in 1934, p. 22.

In 1942 bestond dit bedrijf nog want bij Antiquariaat Abma uit Dronten is of was te koop: “Geïllustreerde prijslijst van de postzegels van Nederland en overzeesche gewesten 1942”, van postzegelhandelaar Jaap Horchner. Het pand aan de Nieuwe Gracht 19 is nu een woonhuis.

Advertentie in het Jaarboek 1937-1938 van OHvZ, p. 4.

Ca 1937: De Postiljon (H.H. Overduin) Warmoesstraat 8, in 1938 en 1942: Kruisweg 38 en ook Rozenhagenplein 12. Nog tot minstens 1949.

In 1939 wordt dit bedrijf genoemd in de Kruisweg 38 (telefoon nummer 18803). In 1942 met als eigenaar H.H. Overduin en met ook een pand in de Nieuwe Groenmarkt 29. Ca 1943: H. Overduin Postzegelhandel, Rozenhagenplein 12, Haarlem. Het bedrijf had in 1937 en 1938 advertenties in het Jaarboek van OHvZ, maar daarna niet meer.

Advertentie van De Postiljon in het Jaarboek van OHvZ van 1937-1938 uitgegeven in 1937, p. 4.

Advertentie van De Postiljon in het Jaarboek van OHvZ van 1938-1939 uitgegeven in 1938, p. 17.

Van dit bedrijf stond op Ebay een tweetal brieven van een Duitse handelaar in de oorlog (Richard Kauert) gericht aan de Postzegelhandel van H. Overduin, waarbij in het Nederlands een gedrukte tekst te lezen is waarbij hij vraagt om postzegels en bereid is hoge prijzen te betalen. Hoewel we niet weten welke rol ‘De Postiljon’ heeft gespeeld is te verwachten dat veel postzegels die in de oorlog verkocht zijn, of inbeslaggenomen of gewoon geroofd, op de nationale en internationale markt verkocht zijn. Daar zullen ongetwijfeld ook veel postzegels bij zijn geweest uit de verzamelingen van Nederlandse Joodse verzamelaars en postzegelhandelaren, zoals van Charles Fischman/Hollandia.

Bron: eBay.

Bron: eBay.

Na de oorlog is dit bedrijf nog wel opgenomen in het adresboek Haarlem van 1946 ¹⁴⁾, maar niet bij de lijst van acht postzegelhandelaren die toen in het adresboek van Haarlem bij elkaar werden vermeld ¹⁵⁾. In het jaarboek van 1949 staat er bij H.H. Overduin nog steeds ‘postzegelhandel’, maar opnieuw staat hij niet bij de op dat moment twee bedrijven die als Postzegelhandel staan vermeld (dat waren Philadelphia en v/h P. de Vries; ook Holm staat apart vermeld).

Het pand aan de Kruisweg 38 in 2020, foto Ton Dietz 16 mei 2020

In 1969 staat er een postzegelhandel ‘De Postillon’ in de telefoongids, aan de Hoofmanstraat 23.

In 1986 bestaat er een filiaal van de Leidse Postzegel- en Muntenhandel in de Kleverparkweg 130 (ook?) geheten De Postiljon. Rob Smit tekent aan: dat was het woonadres van de eigenaar van de Leidse Postzegel- en Muntenhandel, John Engelsma, die de Leidse postzegelhandel van Landsdaal overgenomen had). De Leidse winkel in de Vrouwensteeg zou later worden overgenomen door Postbeeld (zie daar).

John Engelsma was getrouwd met Edith Hessels. Haar moeder had in de periode zeventiger jaren tot waarschijnlijk begin 80er jaren een kleine postzegelwinkel in de Nieuwstraat in het centrum van Haarlem (zie daar). Overigens: Een kleinzoon van oprichter (in 1943) Landsdaal van de Leidse postzegelhandel is nu directeur bij Rietdijk veilingen en Edith Hessels heeft na het overlijden van John Engelsma (in 1998) de Leidse Postzegelhandel voortgezet en is later getrouwd met de bekende postzegelhandelaar Cees Muis die betrokken was bij de Nederlandsche Postzegel- en Muntenveiling. Het is een wereld met interessante familierelaties!

Advertentie in de Spaarnepost van november 1986 op de binnenkant van de achterzijde.

1939: J. Holm begon in de Frankestraat 51 Haarlem en ging al snel naar de overkant. Tot 2019 bestond dit bedrijf onder de naam ‘Holm’s Post Art Shop Postzegelhandel’, in de Frankestraat 36.

In het adresboek van Haarlem uit 1939, en ook in 1953, stond postzegelhandel J. Holm gemeld ¹⁶⁾. Holm’s postzegelhandel werd een begrip in Haarlem en omstreken en het bedrijf was ook een trouwe sponsor van OHvZ, met advertenties vanaf 1939 in de Jaarboeken en later ook nog in de Spaarnepost van 1986 en later.

De eerste advertentie van J. Holm, in het Jaarboek van OHvZ van 1939-1949, uitgegeven in 1939, op p. 14.

Advertentie in het Jaarboek van OHvZ van 1941-1942, uitgegeven in 1942, p. 13.

In 1947 stond deze advertentie in het jaarboek van OHvZ (op p. 10):

Vele jaren lang stond er een advertentie van Holm in de Spaarnepost. Dit is een voorbeeld uit oktober 1986.

In de Spaarnepost van september 1991 stond deze advertentie(op de binnenkant van de achterpagina)

In het Noordhollands Dagblad van 23 11 2018 stond een interview ¹⁷⁾ met Theo Holm, die op zijn 91^e besloot dat het nu toch wel welletjes was en de winkel sloot. Hij had ruim veertig jaar de winkel geleid die hij van zijn ouders had overgenomen. “Holms ouders begonnen de zaak in 1935 schuin aan de overkant in de Frankestraat, dankzij een erfenis. Ze betaalden toen vier gulden huur per maand en verkasten al na vijf jaar naar het huidige pand. “Mijn vader was altijd al bezig met postzegels.”…” Toen zijn ouders in de jaren zeventig kort na elkaar overleden, ging Holm in de winkel staan. Het waren de hoogtijdagen. “Het was tulpenhandel”, omschrijft Holm. “Windhandel dus”. In NH Nieuws stond op 18 11 2018 een soortgelijk bericht, alleen met de onjuiste informatie dat dit de laatste postzegelhandel van Haarlem zou zijn ¹⁸⁾. Zouden ze daar nooit van Postbeeld hebben gehoord?

Bron: Noordhollands Dagblad

Vanaf 1940 tot in ieder geval 1957: Postzegelhandel P. de Vries. Eerst op Plein 34a en in 1942 in de Grote Houtstraat 160, Haarlem. Later Mauritz BV, tot 1991.

In 1942 (Adresboek Haarlem) staat dit postzegelbedrijf van P. de Vries met als adres Groote Houtstraat 154 ¹⁹⁾. Evenals in 1946. In 1949, 1953 en 1957 staat het bedrijf als Postzegelhandel v/h P. de Vries in het Adresboek, met als adres Grote Houtstraat 160. In 1941 en 1942 adverteerde dit bedrijf ook in de Jaarboeken van OHvZ. In 1969 staat het bedrijf als Postzegelhandel Mauritz NV in de telefoongids ²⁰⁾. In 1991 neemt Rob Smit (Postbeeld, zie daar) de Nieuwtjesabonnementen over van de eigenaar van dat moment, de heer Jonkman.

Advertentie in het Jaarboek van OHvZ in 1941 op de achterzijde.

Verzameling Ronald Notenboom. Aangetekend verstuurd van Haarlem Tempeliersstraat naar Amsterdam, in de Tweede Wereldoorlog. Gefrankeerd met 17 ½ cent (NVPH 385 uit 1941).

Verzameling Ronald Notenboom. Aangetekende brief van Postzegelhandel P. de Vries van Haarlem naar Groot Brittannië. Gefrankeerd met 37 ½ cent (NVPH 471-473 uit 1946).

Bron: Delcampe.

Aangetekende brief van postzegelhandel P. de Vries naar Frankrijk, met Europazegel van 10 cent (NVPH 700 uit 1957).

Het pand aan de Grote Houtstraat 160 in 2020, foto Ton Dietz 16 mei 2020.

Ca 1940 tot in de jaren ‘60: De Waag Postzegelhandel, Damstraat 27 Haarlem

Dit bedrijf heeft twee keer, in 1941 en in 1942 in het jaarboek van OHvZ een advertentie gehad. Dit voorbeeld is uit 1941 (binnen achterpagina).

Op 9 april 2019 schreef Jan Jelle Mulder op zijn ‘Jelle’s weblog’ herinneringen op aan het pand aan de Damstraat 27 ²¹⁾, met daarbij een recente foto van dat pand en: “Dit plekje aan het Spaarne is mij zeer dierbaar, omdat mijn ‘tante’ Rie en ‘oom Adriaan’ heel lang in het herenhuis naast de Waag hebben gewoond, op de foto het pand links van de Waag. Mijn ouders hebben er voor de oorlog ook een tijdje gewoond op de tweede verdieping en later – totdat tante Rie naar een verzorgingstehuis ging – nog vaak gekomen. In de 60-er jaren dreven zij beiden op de benedenverdieping een tabakswinkeltje annex postzegels. Vaak zag ik, als ik daar op bezoek was, door de schuifdeuren van het woongedeelte grijze mannen gebogen over de toonbank de postzegelverzamelingen ..bewonderen”.

Ca 1942: J.F.C. Bauling Postzegelhandel, Ruysdaelstraat 10, Haarlem

Volgens het adresboek Haarlem uit 1942 was er op dat moment een postzegelhandel Bauling. Die heeft in de Jaarboeken van OHvZ nooit geadverteeerd.

Ca 1942: Postzegelhandel “Filco”, Damstraat 4rd, Haarlem

Genoemd in het Adresboek Haarlem 1942 en ook in 1949 ²²⁾. Maar ook dit bedrijf heeft in de Jaarboeken van OHvZ nooit geadverteerd. In het adresboek van 1946 staat dat het hier gaat om een bedrijf van J. van der Oord.

1942: Fa. Gaanderse, Postzegel- en engroshandel, Prinsesselaan 25, Haarlem

Dit bedrijf heeft één keer, in het jaarboek van 1942, geadverteerd bij OHvZ. In 1946 staat dit bedrijf nog als postzegelhandel in het adresboek van Haarlem ²³⁾ en ook nog in 1949 ²⁴⁾. Ook is een advertentie bekend in De Telegraaf uit 1943 ²⁵⁾.

OHvZ Jaarboek 1942-1943, p. 11

1946: Postzegelhandel ‘De Pelikaan’, W. Groeneveld, Schoterweg 24, Haarlem

Genoemd in het Adresboek Haarlem van 1946, samen met nog zeven andere postzegelhandelaren ²⁶⁾.

1946: Postzegelhandel Th.G. Reckman, Schouwtjeslaan 41, Haarlem

Genoemd in het Adresboek Haarlem van 1946, samen met nog zes andere postzegelhandelaren.

1969: Graphila Engros, Postbus 90, Haarlem

Vermelding in de telefoongids van 1969 bij de Postzegelhandelelaren.

1969: Th. Hekker, Kleverlaan 97 Bloemendaal

Vermelding in de telefoongids van 1969 bij de Postzegelhandelaren. Rob Smit tekent daarbij aan: Hekker was de zoon van de grote postzegelhandelaar Hekker die jarenlang op het Rokin in Amsterdam heeft gezeten (tenminste vanaf 1930). Zijn zoon zette de handel voort. Hij woonde op de Zandvoortselaan. Hekker Senior was een van de grootste handelaren van Nederland en gaf ook catalogi uit die door andere handelaren met hun naamsbedrukking ook gebruikt werden (elders in dit overzicht is dat te zien bij De Posthoorn en bij Philadelphia). Waarschijnlijk vervulde Hekker Sr tevens een groothandelsfunctie en voorraadbackup voor ze.

In ieder geval in 1969 tot recent (2012?): B. H. Bakker Postzegelhandel, eerst Prof. Eijkmanlaan 114, later Nassaulaan 3 Haarlem.

In 1969 stond B.H. Bakker in de telefoongids, samen met zes andere postzegelhandel bedrijven. Hij had toen zijn zaak in de Prof. Eijkmanlaan ²⁷⁾. Op een nog onbekend moment ging hij naar de Nassaulaan 3. In dit pand zit nu een ’workshop centrum Haarlem’, maar de nummering is na nieuwbouw veranderd en het pand heeft nu nummer 13. Rob Bakker had samen met zijn echtgenote een dubbelzaak, hij deed de postzegels en zij had een handwerkzaak. Dat duurde tot ca 2012.

Foto Ton Dietz 10 mei 2020.

1Jaren ’70 tot begin jaren ’80: Postzegelwinkel van Mevrouw Hessels, in de Nieuwstraat. Informatie Rob Smit. Mevrouw Hessels was de moeder van Edith Hessels, die was getrouwd met John Engelsma van de Leidse Postzegelhandel aan de Vrouwensteeg 3 (met een woonhuis/filiaal in Haarlem, zie: de Postiljon). Rond 1980: Rien Koppen Postzegelhandel op de hoek van de Smedestraat

Deze postzegelhandel functioneerde kort en verzorgde ook de zogenaamde ‘Eerste Haarlemse Postzegelveiling’, vanaf Hotel-Restaurant Die Raeckse. Men ging er aan voorbij dat bijvoorbeeld de postzegelhandel in de Grote Houtstraat 160 al jaren eerder een regelmatige veiling had georganiseerd (in het digitale archief van het Haarlems Dagblad bij het Noordhollands Archief is bv een advertentie te vinden van de 16e postzegelveiling op 7 juli 1944 (https://nha.courant.nu/issue/HC/1944-07-01/edition/0/page/4).

Vanaf 1982: Rosmi Filatelie, later Postbeeld Postzegelhandel (Rob Smit), Kloosterstraat (17-)21, www.postbeeld.nl, tel. 023-5272136

In het wat stoffige wereldje van de postzegelhandelaren van de jaren ’80 verscheen vanaf 1982 ineens een jonge ondernemer, Rob Smit, die het anders ging aanpakken. Hij opende een winkel in Haarlem-Noord in 1983, begon met postorders in 1986 en adverteerde vanaf 1986 prominent bij het 75-jarig bestaan en in de Spaarnepost en steeds met andere teksten. De advertenties van Postbeeld staan ook nog steeds elke maand in de Spaarnepost! In 1989 werd de winkel grondig veranderd (en werd er geadverteerd met ‘leukste postzegelwinkel’), en nadien zijn er nog een aantal keren grondige verbouwingen geweest Vanaf 1990 ging Postbeeld internationaal adverteren. Men was ook al snel bezig met het online zetten van de voorraad (op www.postbeeld.nl en www.postbeeld.com, vanaf 1996) en later met het ontwikkelen van een voor iedereen gratis toegankelijke postzegelcatalogus (www.freestampcatalogue.nl of www.freestampcatalogue.com, vanaf 2002, gelanceerd bij de Internationale Postzegeltentoonstelling Amphilex in dat jaar). Later kwam daar ook een Engelstalig magazine bij en werd de website van Postbeeld zelf toegankelijk gemaakt in acht talen, waaronder Chinees en Russisch. Ook werd in Nederland de bestaande postzegelblog website overgenomen (https://www.postzegelblog.nl/). Gaandeweg ging Rob Smit ook functies vervullen in de nationale en internationale filatelistische instituties. In 2014 werd de al lang bestaande postzegelwinkel in Leiden aan de Vrouwensteeg overgenomen ²⁸⁾. Eerder waren ook al winkels gestart (Hoofddorp, 1991-1995) of overgenomen (Medo Rotterdam, 2012-2017), maar die werden later weer afgestoten. In 2016 wordt samengewerkt met NPMH aan de ‘postzegelstraat van Nederland’, de Nieuwezijds Voorburgwal 302 en in 2017 wordt de voorraad posthistorie, numismatiek, oude ansichtkaarten en postzegels van deze winkel geïntegreerd in de Haarlemse winkel en website. Tussen 2017 en 2020 werd het kantoor en het magazijn verplaatst naar de Emrikweg 26b in Haarlem en in 2018 werd een aparte groothandelsafdeling opgezet (wholesale.postbeeld.com). Tussen 1996 en 2005 was de Postbeeldwinkel in Haarlem verbonden met een winkel in tweedehandsboeken (Boekbeeld), tussen 2016 en 2020 met de internetsite Knutselparade.nl en vanaf 2017 met enkele andere websites op hobbygebied. In 2019 neemt de in 2017 overgenomen Hobbyprof de volledige voorraad over van modelspoorwinkel ‘t Seinhuis te Santpoort. In april 2019 wordt met deze voorraad en de reeds aanwezige voorraad modelbouw en modelbouwgereedschap een modelbouwwinkel geopend in de Generaal Cronjéstraat 86 in Haarlem.

In oktober 1986 stond deze advertentie in de (eerste) Spaarnepost:

In november 1986 begon ROSMI met een maandelijks wisselende reclamepagina op de binnenkant van de achterzijde van de Spaarnepost, een traditie die jarenlang is volgehouden.

In mei 1988 verscheen een advertentie in de Spaarnepost waarbij voor het eerst gesproken werd over “Postbeeld’ (op p. 16).

In juni 1988 stond deze advertentie in de Spaarnepost, waarbij naast een jonge Rob Smit ook twee medewerksters van het eerste uur in het zonnetje worden gezet: José Beelen en Jolanda Hulsbosch. Het bedrijf werd toen opnieuw Rosmi genoemd naar Rob Smit.

Bron: Delcampe.

Brief van Postbeeld naar afgeplakt adres, 1992. Gefrankeerd met Fl 2,65: NVPH 1186 uit 1979, 1227 uit 1981, 1261 uit 1982 (2x) en 1539 uit 1992.

Rond 2010 maakte Postbeeld gebruik van de mogelijkheden voor het maken van Persoonlijke Postzegels en werd een serie postzegels gemaakt die aan klanten werden gegeven:

Afkomstig van Rob Smit

In 2011 was Postbeeld prominent in beeld als enige Haarlemse postzegelhandel met een advertentie in het programmaboekje bij het 100 jarig bestaan van Op Hoop van Zegels. Niet alleen is daar zichtbaar dat Postbeeld inmiddels internationaal bezig was (“Philatelic Adventure Store”), maar ook dat er gewerkt werd met een website (www.postbeeld.com) en met een online postzegelcatalogus die voor iedereen toegankelijk is (www.freestampcatalogue.com). Later zou ook de online website ‘postzegelblog’ worden overgenomen.

Binnenzijde van de achterkant van het boekje dat in 2011 werd uitgegeven bij het 100-jarig bestaan van OHvZ.

In het blad van de postzegelvereniging van Haarlemmermeer was eind 2018 deze advertentie te vinden (die ook in de Spaarnepost stond, maar daar op papier in zwart-wit werd afgedrukt; op de digitale, niet-publieke versie wel in kleur). Zichtbaar is hoe Postbeeld inmiddels niet alleen een grote winkel had in Haarlem Noord, maar ook in Leiden en Rotterdam, maar niet meer in Hoofddorp. Ook wordt melding gemaakt van vier websites.

Bron: Postzegelvereniging Haarlemmermeer

Vanaf 1987: Postzegel- en Muntenhandel ‘De Meer’, Hoofdweg 1304 Nieuw Vennep.

Dit bedrijf was vanaf begin 1987 tot in de jaren ’90 een trouwe adverteerder in de Spaarnepost.

Vanaf 1993: IJmuiden Postzegelhandel, v. Leeuwenstraat 27 A, IJmuiden, 0255-532795.

Volgens Europestamps.net staat dit bedrijf onder beheer van Mevrouw F. (Fem) Voskamp-Drijver. In de IJmuider krant wordt zij in het zonnetje gezet, als “een der laatsten der Mohikanen”, zoals ze het zelf noemt.

Bron: IJmuider Courant en Noordhollands Dagblad

Van ca 1975 tot ca 1995: Postzegelhandel Van Limburg, Binnenweg 199, Heemstede.

Deze zaak was vooral een reisbureau (bestaat nog steeds als TravelXL Van Limburg. Daarnaast werden postzegels verkocht aan verzamelaars.

Vanaf 1999: Hollands Glorie Postzegel- en Muntenhandel in Heemstede, Camplaan 8, Heemstede, http://www.stampdealer.nl/, tel. 023-5477444.

Dit bedrijf zat eerst in Noordwijk (van 1983-1989), en daarna in Hillegom (1989-1999), in een zijstraat van de Herenweg.

Bron: Hollands Glorie

Het bedrijf staat bij europeanstamps.net gemeld als beheerd door C. Voetelink.

In het blad van de Postzegelvereniging Haarlemmermeer was eind 2018 deze advertentie te vinden:

Bron: Postzegelvereniging Haarlemmermeer

Dit bedrijf was dus ook betrokken bij de website www.stampworld.com. Zie daarvoor ook: deze link. Het is interessant dat dit bedrijf nooit heeft geadverteerd in de Spaarnepost.

In een advertentie van het Venneps Nieuwsblad van 20 1 2016 is te vinden dat het bedrijf toen 35 jaar bestond en dus opgericht is in 1981.

Vanaf 2013: Rene van Dijk, Filatelie, Hoofddorp, Veerse Meer 5. Ook bekend als Filasoft.

Volgens: https://hoofddorp.infoisinfo.nl/kaart/rene-van-dijk-filatelie-hoofddorp/90358.

De website www.filasoft.nl is niet actief.

Op Belegger.nl is te lezen dat Rene van Dijk (overigens samen met de Heer Voetelink van Hollands Glorie en anderen) een rechtszaak hadden aangespannen tegen PostNL.

Recent: Collecters Choice, Postzegels- en Muntveilingen in Haarlem, Stresemannlaan 154, Haarlem, 06-14734971.

Nog geen verdere informatie gevonden.

Postzegel- en muntenhandel S.J.J. Zuurendonk, Haarlemmerstraat 29, Zandvoort

Nog geen verdere informatie gevonden. Op dit adres zat/zit ook een dierenarts met dezelfde achternaam.

Op Hoop van Zegels heeft al vele jaren een goede band met het veilinghuis Corinphila, vroeger bekend als Wiggers de Vries. Dat uit zich ook in advertenties in de Spaarnepost.

Veilinghuis Wiggers de Vries/Corinphila

Spaarnepost oktober 1987 p. 14.

Achterkant van het boekje dat werd uitgegeven ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van OHvZ in 2011.

Annex:

Advertenties van Postzegelhandelaren in de Jaarboeken van OHvZ, 1927-1947, in de Spaarnepost vanaf 1986 en in jubileumboekjes

Berndes	1921
Philadelphia	1927, 1930, 1931, 1932, 1933, 1934, 1935, (1936), 1937, 1938, 1939, 1941, 1942, 1947… 1986
Haarlemsche Postzegelhandel Gierstraat	1931, 1932
Engelkamp Haarlem	1932, 1933, 1934, 1935
De Posthoorn	1933, 1934, 1935, 1937, 1938, 1939, 1941, 1942
DGP	1934
Hollandia, Ch. Fischman	1934, 1939, 1941
De Postiljon	1937, 1938
J. Horchner	1937
J. Holm	1939, 1941, 1942, 1947, 1986-1991
De Kruisbrug	1941
De Waag	1941, 1942
P. De Vries	1941, 1942
Gaanderse	1942
De Postiljon, Haarlemse vestiging van de Leidse Postzegel- en Muntenhandel	1986
De Meer, Nieuw Vennep	1986-1990
Rosmi, later Postbeeld	1986-1991, 1995 (waarschijnlijk vanaf 1986 elke maand), 2011
Wiggers de Vries, later Corinphila	1987, 1990, 1992, 2011

Toegift

In een ander deel van de OHvZ website Postgeschiedenis staan we stil bij de postgeschiedenis van onze eigen vereniging ‘Op Hoop van Zegels’ vanaf 1911. Maar we vonden ook een stukje postgeschiedenis van de Nederlandsche Vereeniging van Postzegelverzamelaars, waarvan het hoofdkantoor een tijdje in Haarlem gevestigd was (rond 1912!). En ook van de Landelijke Vereniging Philatelica vonden we twee poststukken, een afkomstig van de Haarlems-Schalkwijkse tak en een van een poststuk gericht aan een van haar leden in Haarlem.

Haarlem: Nederlandsche Vereeniging van Postzegelverzamelaars

Verzameling David Haug, ex P. Engelenberg. Rond 1912 was het secretariaat van de NVP gevestigd in Haarlem. Briefkaartzegel van 2 ½ cent (identiek aan NVPH 55) en langebalkstempel Haarlem 4 6 1912

Haarlem: Internationale Filatelistische Vereniging Philatelica. Afdeling Haarlem-Schalkwijk

Verzameling Ronald Notenboom. Aangetekende brief van de Postzegelvereniging I.V. Philatelica, afd. Haarlem-Schalkwijk naar ’s-Gravenhage. Gefrankeerd met Fl 7,00 (NVPH 1109 uit 1976 (4x), 1248 uit 1982, en 1386 uit 1987 (4x).

Verzameling Dik de Geus, Brief van de I.V. Philatelica naar een adres binnen Haarlem, met postzegel en stempel van de Stadspost Haarlem uit 1970.

Bennebroek: Postzegelvereeniging Contact schept Kracht

Verzameling Ronald Notenboom. Aangetekende brief van Heemstede-Valkenburgerlaan naar Schiedam, afkomstig van de verzamelaar en schrijver van postzegelhandboeken P.C. Korteweg uit Bennebroek, tevens lid van Postzegelvereeniging Contact schept Kracht uit Bennebroek. Gefrankeerd met 20 cent (NVPH 356a uit 1940 en NVPH 379a uit 1941).

Voetnoten

versie 01-06-2020